Liman işçileri grev yapmayacak

Herkese merhaba. 2025’in ilk 10 günü geride kalıyor, bu ne hız… ABD borsaları dün kapalıydı. BIST 100’de BofA’nın güçlü alımları endeksi 10 bine taşıdı. Bitcoin dünden bir adım daha geriledi, bu sabah itibarıyla 94 bin dolar seviyelerinde. Son başlıkta odağımıza küresel ticarete dair son gelişmeleri alıyoruz.

• Bilanço büyüyor: Los Angeles’taki yangınlarda can kaybı 10’a çıktı. Bloomberg’ün aktardığına göre itfaiye ekipleri biraz olsun kontrol kazandı. Tahliye edilenlerin sayısı 180 bine ulaştı. AccuWeather, 52-57 milyar dolar olarak öngördüğü maliyeti 135-150 milyar dolar olarak güncelledi. Bu modern ABD tarihindeki en maliyetli doğal afetler arasında yer alıyor.
• Türkiye’de zeytin üretimi 2024’te yıllık bazda %150 artışla 3 milyon 750 bin tonla Cumhuriyet tarihinin rekor rekoltesine ulaştı. Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Başkanı Mustafa Tan’a göre ağaç sayısı arttığı için ağaç başına verim çok yükselmese dahi üretimde rekor kırıldı.

---

I. Trump göreve başlamak için 170 milyon dolar topladı

ABD endeksleri dün kapalı olduğu için piyasa gelişmeleri de sınırlıydı. Dünden ve günün ilk saatlerinden öne çıkan bazı başlıkları şöyle tespit ettik:

• Trump 🤝🏻 Big Tech: Microsoft, Alphabet ve Adobe, Donald Trump’ın göreve başlama fonuna 1 milyon dolar bağışlayarak, ABD başkanına sembolik bir destekte bulunan son teknoloji şirketleri oldu. Daha önce Amazon, Meta ve OpenAI’ın CEO’su Sam Altman da bu fona bağışta bulunmuştu. Apple CEO’su Tim Cook’un da bağışta bulunduğu biliniyor. Daha da önemlisi AP, Trump-Vance göreve başlama komitesinin bugüne dek 170 milyon dolarlık bağış topladığını, bunun da bir rekor olduğunu aktarıyor. Biden’ın 2021’de 61,8 milyon dolar, Trump’ın 2017’de 106,8 milyon dolar bağış topladığı biliniyor. Bu fon, görkemli göreve başlama törenlerinin finansmanı için kullanılıyor. Meraklısına: Quid pro quo ekonomisi — Portfolyo.
• Çok yaşa TSMC: Tayvan merkezli çip üreticisi TSMC’nin çeyreklik satışları tahminleri aştı ve yatırımcıların yapay zeka donanım harcamalarının 2025 boyunca uzayacağı yönündeki umutları güçlendirdi. Habere göre TSMC, ekim – aralık dönemi gelirinde %39 artış bildirdi. Tayvan’ın en büyük şirketi, yapay zeka trendine talebin güçlü kalmaya devam ettiğinin bir işareti ve bugün ABD’de yarı iletken hisselerinde hareketlilik beklemek mümkün.
• Musk ⚔️ Altman: The Financial Times’ın haberine göre Elon Musk’ın avukatı Marc Toberoff, Kaliforniya ve Delaware başsavcılarını, OpenAI’ı hisse açık artırması için zorlamaya çağırdı. OpenAI’dan bir kaynak, şirketin böyle bir planı olmadığını ve Musk’ın “daha fazla kaos istediğini” söyledi. Musk, 2015’te Altman’ın da aralarında bir grupla OpenAI’yı kurmuş, 2018’de ikilinin arası bozulmuş ve Musk yönetimden ayrılmıştı.
• Bugün: Yılın ilk büyük verilerinden biri olan aralık tarım dışı istihdam verisi izleniyor. Tahminler ABD’deki işverenlerin aralıkta, son altı ayın ortalamasına yakın 153 bin istihdam yarattığını; işsizlik oranının da %4,2 sabit kaldığını gösteriyor.
• Fed yorumu: Kansas City Fed Başkanı Jeff Schmid, “istihdam ve ekonominin gücü konusunda iyimser” olduğunu ve enflasyonun önümüzdeki aylarda azalmaya devam edeceğini söyledi. Schmid’e göre Fed, temel hedeflere ulaşmaya “oldukça yakın.”

---

II. Yine 10 bin

Son birkaç günü keyifsiz geçiren BIST 100 endeksi, bir önceki gün rekor satıcı konumundaki BofA’nın perşembe günü yaptığı güçlü alımlarla tekrar 10 bin seviyesini geri kazandı. BIST 100’ün günlük yükselişi %1,11 seviyesinde oldu ve kapanış 10.001 seviyesinden gerçekleşti. Bugünkü grafik açılışın dalgalı olduğunu gösterse de yükseliş eğilimi sürüyor ve endeks ilk saatlerde 10.030 seviyesine ulaşmışa benziyor.

• Perspektif: Kendine has dinamikleri bir yana; bir ileri, iki geri adımlar yalnızca BIST 100’e has olmayabilir. Zira gelişmekte olan ekonomilerin hisse senetlerini takip eden MSCI EM Endeksi, ABD ticaret politikalarına dair belirsizlik ve Çin ekonomik büyümesine ilişkin endişelerin etkisiyle düzeltme bölgesine girdi. MSCI EM Endeksi %0,4 düşüşle perşembe dört aylık düşük seviyesi olan 1.066,47’den kapandı.
• BofA konferansı: Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in 2025’in ilk yurt dışı ziyaretlerinden biri Londra’da gerçekleştirilecek. BofA Securities tarafından 15-16 Ocak tarihlerinde gerçekleştirilecek Türkiye toplantısında Akbank, BİM, Pegasus, Sabancı gibi borsa şirketlerinin yöneticileri de yatırımcılarla bir araya gelecek. Bakan Şimşek, toplantıda açılış konuşması gerçekleştirecek.
• İşsizlik: TÜİK’in açıkladığı işsizlik verilerine göre Kasım 2024’te Türkiye’de işsizlik oranı bir önceki aya göre %0,1 puanlık azalışla %8,6 olarak kaydedildi. Atıl işgücü oranı kasımda %0,6 artarak %28,2’ye çıktı. DİSK Araştırma, dar tanımlı işsizlikle geniş tanımlı işsizlik arasındaki farkın açıldığına dikkat çekti.
• Sanayi üretimi: TÜİK’in açıkladığı kasım verilerine göre sanayi üretimi aylık bazda %2,9 artışla Mart 2023’ten bu yana en hızlı yükselişi gerçekleştirdi. Yıllık bazda artış %1,5 olarak ölçüldü. Sanayi üretimi hazirandan sonra yıllık bazda kasıma kadar daralma yaşamıştı.
• SOCAR Türkiye 🤝🏻 AKSA: SOCAR Türkiye bünyesindeki Bursagaz ve Kayserigaz’ın Kazancı Holding şirketi AKSA Enerji’ye satışı için sözleşme imzalandı.

---

III. Bir ayın en düşük seviyeleri

En değerli dijital varlık Bitcoin, bir aydan uzun süredir görülmemiş seviyelere geri döndü, dün 91 bin dolar seviyelerine kadar geriledi. Bu özetin yazıldığı saatlerde BTC 94.600 seviyelerinde işlem görüyordu. Altcoin’ler içinde SOL ve LINK, dikkate değer kayıpları yaşayanlar oldu.

• Neden? Bitcoin de istihdam raporunu bekliyor ve ABD hükümetinin 6,5 milyar dolarlık Bitcoin satışına mahkemeden yeşil ışık alması da bir miktar satış baskısı yaratıyor.
• Trump: Donald Trump’ın göreve başlama fonunun rekor kırmasındaki başlıca oyunculardan biri de kripto şirketleri oldu. Robinhood’un gönlünden 2 milyon dolar, Coinbase, Circle ve Kraken, Ondo Finance’in gönlünden de 1 milyon dolar koptuğu biliniyor.
• 3 milyar dolar: Peckshield’ın verilerine göre kripto endüstrisi 2024’te saldırılar ve dolandırıcılıklar nedeniyle 3 milyar dolarlık kayıpla karşı karşıya kaldı ve bu, 2023’teki 2,51 milyar dolarlık kayba göre %15’lik bir artışa işaret ediyor. Rapora göre saldırılar, toplam kayıpların %70’ini oluşturdu.

---

IV. Liman grevi riski ortadan kalktı

Eylülü ekime bağlayan günlerde gündeme gelen, hatta birkaç gün süren, günlük maliyetinin 5 milyar dolar olduğu tahmin edilen ve 15 Ocak’a kadar geçerli bir anlaşmayla ötelenen ABD liman grevinin son tarihi geldi çattı. Nitekim bu kez liman işletmecilerini temsil eden United States Maritime Alliance (USMX), 45 bin liman işçisini temsil eden ILA ile 15 Ocak’taki grevi erteleyen bir geçici anlaşmaya daha vardı.

• Bir öncekinin etkisi: Ekimde üç gün süren grev, Xeneta’nın verilerine göre 40 feet’lik bir konteynerin Kuzey Avrupa’dan ABD’nin doğu kıyısına ortalama nakliye maliyetini %31 artırdı ve 3.093 dolara çıkardı. İlk anlaşmada sendika ve işveren yıllık %62 ücret artışı konusunda uzlaşmış, ancak işçilerin otomasyon konusundaki talepleri yanıt bulamamıştı.
• Anlaşma: İki tarafın ortak açıklamasında, “onaylanması gereken yeni bir altı yıllık ILA-USMX ana sözleşmesi üzerinde geçici bir anlaşmaya vardıklarını” söyledi ve böylece 15 Ocak’ta grev ihtimali ortadan kalkmış oldu. İki grubun üyelerinin de “mevcut ILA işlerini koruduğunu, Doğu ve Körfez kıyılarındaki limanları modernize ederken daha fazla iş yaratacak teknolojilerin uygulanması için bir çerçeve oluşturduğunu” içeren anlaşmayı onaylaması gerekiyor.
• 5 milyar dolar: İşçilerle uzlaşan denizcilik devlerinin yatırımcıları, karardan pek memnun olmadı. Danimarka’nın AP Møller-Maersk’i, Almanya’nın Hapag-Lloyd’u ve Tayvan’ın Evergreen’i olmak üzere üç büyük halka açık konteyner nakliye şirketinin hisseleri perşembe günü %6 ila %8 değer kaybetti ve toplamda şirketlerin piyasa değerinden 5 milyar dolar sildi.
• Navlun fiyatları: Xeneta’dan Emily Stausbøll, ABD’ye spot nakliye maliyetlerindeki yükselişin yavaşlayacağını, ancak bunun geçici olduğunu düşünüyor. Kızıldeniz’de devam eden çatışma, Trump’ın Beyaz Saray’a geri dönmesi gibi başlıca riskler, nakliye maliyetleri üzerindeki baskıyı artırıyor. Hatta CNBCE’nin aktardığına göre navlun fiyatlarının 2025’e yükselişle başladığı ve Drewry tarafından takip edilen endeksin dört ayın en yükseğine çıktığı biliniyor.

---

Gün boyunca önemli iş dünyası ve piyasa gelişmelerini portfolyo.co’da, 𝕏’te, Instagram’da ve LinkedIn’de izlemeye devam edeceğiz.

Son güncelleme: 10 Ocak 2025 - 14:23