Trump’ın ilk icraatleri

Herkese merhaba. ABD Başkanı Trump dün görkemli bir yemin töreniyle görevine başladı ve ilk icraatleri de belli oldu. ABD endeksleri dün kapalıydı, ancak yemin töreni etkileri vadelilerde ve takip eden gün küresel piyasalarda görüldü. Trump’ın konuşmasında kriptodan söz etmemesi Bitcoin’i 108 bin doları gördüğü bir günün ertesinde 101 bin dolar seviyelerine kadar düşürdü. BIST 100’de dün İmamoğlu’na soruşturma etkisi vardı. Başlıklara geçmeden önce:

• Kartalkaya: Bolu Kartalkaya Kayak Merkezi’ndeki 12 katlı Grand Kartal Otel’de 03:30 sıralarında yangın çıktı. Milliyet’in aktardığına göre 10 kişi yaşamını yitirdi, 32 kişi yaralandı.
• Halep: Geçtiğimiz ay Şam büyükelçiliği, bu ay da Halep Başkonsolosluğu açıldı. Halep Suriye’nin ikinci büyük şehri ve Türkiye’nin Halep’teki diplomatik faaliyetleri 13 yıl sonra başladı.

---

I. Piyasalar Trump’a nasıl tepki verecek?

Dün yalnızca ABD için değil, dünya için büyük bir gündü. Donald Trump, 47. ABD Başkanı olarak göreve başladı. İlk icraatlerine son başlıkta değineceğiz, ancak öncesinde hem “Nerede kalmıştık?” sorusuna yanıt verelim.

• 12 trilyon dolar: WSJ, Trump’ın yemin törenine katılan iş liderlerinin temsil ettiği toplam piyasa değerinin 12 trilyon dolar olduğunu not ediyor. Fotoğraflarda Jeff Bezos, Mark Zuckerberg, Tim Cook, Sundar Pichai, Shou Zi Chew ve Elon Musk’ın yanı sıra Trump’ın dostları Bernard Arnault, John Paulson ve Rupert Murdoch gibi isimler göze çarptı. Teknoloji devlerinden Nvidia CEO’su Jensen Huang, Çin ziyareti sebebiyle milyarderler arasında değildi.
• Piyasa tepkileri: Donald Trump ilk gününde beklendiği gibi sert gümrük tarifeleri uygulamadı, ancak 1 Şubat’ta Meksika ve Kanada’ya %25 vergi uygulayacağının sinyalini verdi. Piyasaların ilk tepkileri karışıktı. ABD hisse senedi vadelilerinde küçük ölçekli yükselişler görülüyor. MSCI Asya Pasifik endeksi erken işlemlerde %0,8 artmıştı, sonra biraz güç kaybetti. Kanada doları ve Meksika pesosu dolar karşısında %1,4’e kadar düştü. Bloomberg’ün dolar göstergesi %0,7 yükseldi. 10 yıllık Hazine tahvili getirileri de geriledi. Petrol, Trump’ın iç üretimi artırma taahhütlerinin de etkisiyle düştü. Spot ons altın %0,7 yükselerek 2.726 dolara kadar yükseldi.
• Wall Street ne bekliyor? ARK Invest CEO’su Cathie Wood, geçiş dönemindeki belirsizliğin endişeyi artırabileceğini, ancak tarifelerin enflasyonla mücadeleyi etkilemeyeceğini düşünüyor. Tarifelerin seçici ve kademeli olacağını öngören Cathie Wood, tarife etkisinin vergi indirimleri ve azalan regülasyonlarla dengeleneceğine inananlardan. Convera’dan küresel makro stratejisti Boris Kovacevic, Fed’in iyileşen enflasyona rağmen ocakta indirime gitmesinin çok olası olmadığına dikkat çekiyor. Tarifeler ve sınır dışı uygulamaları, yeni yönetimin büyüme yanlısı politikalarına karşı ters rüzgâr olabilir.
• Nerede kalmıştık? ABD’de ekonomik takvim bu hafta sakin, ancak bilanço takvimi yoğun. Bu hafta aralarında Netflix, United Airlines, J&J gibi şirketlerin olduğu 43 S&P 500 şirketi bilanço açıklayacak. Trump’ın ilk günlerinden ve daha sonrasından ne bekleneceği konusundaki fikirler ise volatiliteye işaret ediyor. Örneğin Evercore ISI’dan Julian Emanuel, S&P 500 2025’te %13’lük bir performans göstereceğini düşünse de yılın “risk alma” ve “riskten kaçınma” hissiyatıyla geçeceğine inanıyor.

---

II. Soruşturma satışları

BIST 100 dün seansa yükselişle başladı ve 10.035 puana kadar yükseldi. Saat 13:00’ten sonra gelen satışlar ise BIST 100’ü 15 dakika içinde tekrar 10 bin puan altındaki seviyelerine geri döndürdü. Bu satışlar, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı ve Türkiye Belediyeler Birliği Başkanı Ekrem İmamoğlu’na yönelik yeni soruşturma haberiyle ilişkilendirildi. İlerleyen saatlerde dalgalı seyir sürdü; ancak 16:00’dan sonra yükseliş hızlandı. BIST 100 günün sonunda dünkü seansı %0,51 kazançla 10.029 puanda tamamladı.

• Siyaset: Dün sabah göz altına alınan CHP Gençlik Kolları Başkanı Cem Aydın yurt dışı çıkış yasağıyla serbest bırakıldı. Gün ortasında Ekrem İmamoğlu’na soruşturma açıldı. Akşam saatlerinde de Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ “Cumhurbaşkanına hakaret” gerekçesiyle başlatılan soruşturma kapsamında gözaltına alındı. Bu sabah Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer hakkında ikinci tutuklama talebi çıktı.
• TEPAV başka düşünüyor: AA Finans ve Foreks Haber anketleri TCMB’nin 23 Ocak Perşembe günü gerçekleştireceği PPK toplantısında 250 baz puan indirime gideceğini gösteriyordu. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından yayımlanan son not ve ankette ise durum farklı. TEPAV’ın çalışma grubunun sekiz üyesinden altısı faizin sabit tutulması gerektiğini düşünüyor. TEPAV, “Faiz indirimlerinin zamanlaması enflasyon tahminleriyle uyumlu olmalı” değerlendirmesini paylaşıyor.

---

III. Kriptoya atıf yok

Ne bir atıf, ne kararname… Kripto topluluğu Trump’tan umduğunu dünkü konuşma ve hamlelerde bulamadı. İlk günden stratejik Bitcoin rezervi hamlesi beklemek belki de biraz fazla iyimserdi. Sonuç, kayıplar… Dün 109 bin dolar seviyesini test ederek yeni rekorunu kıran Bitcoin, bu sabah itibarıyla 101 bin – 102 bin dolar seviyelerinde seyrediyor. Ripple ve Ethereum’daki kayıpların %5’i aştığı, hatta Ethereum’un 4 yılın en düşük seviyelerine gerilediği, Solana’nın birkaç günde aldığının önemli bir kısmını geri verdiği görülüyor.

• TRUMP ve MELANIA: Hafta sonunun olayı resmî memecoin’ler de sert kayıplar görüyor. $TRUMP %60’tan fazla düştü. MELANIA’nın piyasa değeri 625 milyon dolara kadar geriledi. Bu iki hamleyle ilgili eleştiriler de daha görünür oldu. Örneğin Nic Carter, “Memecoin lansmanıyla aptallığın yeni derinliklerine iniyorlar” dedi.
• SEC’de yeni dönem: SEC Başkanı Gary Gensler da 20 Ocak itibarıyla “eski başkan” oldu. Trump görev için Paul Atkins’i aday göstermişti. Atkins’in göreve başlaması için Senato onayı gerekiyor. Bu süreçte ABD’nin menkul kıymet otoritesine Mark Uyeda liderlik edecek.
• Google Trends: Memecoin hamlesi kripto topluluğunun önemli isimleri tarafından eleştirilse de yeni bir pazarlama dalgasını tetiklediği kesin. Zira Google Trend verileri, dünya çapında “kripto nasıl satın alınır” arama sorgusu için 100 değerine işaret ediyor. 100 puan, popülerliğin zirvesini işaretliyor. CoinDesk, beş yıllık bir periyotta “kripto nasıl satın alınır” sorusunun zirvede olduğunu kaydediyor.
• Eyalet ilgisi: Dün Utah eyaleti, kamu fonlarını dijital varlıklara yatırım yapmaya yetkilendirmek için bir yasa teklifi sundu. Utah; Oklahoma, New Hampshire, Teksas, Pensilvanya, Kuzey Dakota ve Ohio’dan sonra kripto konusunda adım atan en yeni eyalet oldu.

---

IV. Trump’ın ilk icraatleri

Donald Trump’ın ilk gün politikaları hükümet düzeni, harcamalar, sınır güvenliği, enerji, küresel anlaşmalardan ve Biden politikalarından çıkış gibi başlıklara odaklandı. İlk gününde Başkan Trump, Biden yönetiminin uyguladığı 78 kararnameyi iptal etti.

• Yabancı ülkeler: POLITICO’nun aktardığına göre, tarihçilerin söyledikleri ve Dışişleri Bakanlığı kayıtları, Donald Trump’ın ikinci dönemi için gerçekleştirilen yemin töreninin, Ekvador’dan İtalya’ya kadar yabancı devlet ve hükümet başkanı düzeyinde en yüksek katılımın sağlandığı tören olduğunu gösteriyor.
• İdari eylemler: Trump, federal hükümet çalışanlarının tam zamanlı olarak ofise dönmelerine hükmetti. Ayrıca federal hükümet için işe alımları dondurdu. Devlet çalışanlarının istihdam garantilerini kaldıracak bir politikayı yeniden yürürlüğe koydu.
• Sınır güvenliği ve göç: ABD’nin Meksika sınırında “ulusal acil durum” ilan eden Donald Trump, ABD’de mülteci yerleşiminin en az dört ay durdurulmasını emretti. Ayrıca ordudan “sınırları kapatmayı” ve yasa dışı kitlesel göçü, uyuşturucu kaçakçılığını ve diğer suçları sona erdirmeyi bir öncelik hâline getirmesini istedi.
• İklim: Donald Trump, ilk gün planı kapsamında ABD’nin Paris İklim Anlaşması’ndan çekilmesi için mektup imzaladı, bu ilk dönemde de uyguladığı bir eylemdi. 2030’a kadar ABD’de satılan tüm yeni araçların yarısının elektrikli olmasını sağlamayı amaçlayan 2021 tarihli kararnameyi iptal eden Trump, şarj istasyonları için harcanmak üzere tahsis edilmiş ancak henüz harcanmamış 5 milyar dolarlık fonun dağıtımını da durdurdu.
• Af: Trump, 6 Ocak’ta ABD Kongre Binası’ndaki baskına ilişkin suçlarla bağlantılı 14 kişinin cezalarını hafifletti. Ayrıca Kongre Binası’nda ve yakınında o gün yaşanan olaylarla ilgili suçlardan hüküm giymiş herkesi affetti.
• DSÖ: Donald Trump, “Dünya Sağlık Örgütü bizi dolandırdı, herkes ABD’yi dolandırıyor, bir daha böyle bir şey olmayacak” diyerek ABD’nin 12 ay içinde Dünya Sağlık Örgütü’nden çıkması ve örgüte tüm mali katkılarını durdurması için bir kararname imzaladı.
• İki cinsiyet: Trump, federal hükümet belgelerindeki ve politikalarında kapsayıcılığı gözeten “cinsiyet ideolojisi rehberliğini” kaldırmak için bir emir de imzaladı. Emir, “erkek ve kadın” olmak üzere sadece iki cinsiyet olduğunu resmî politika hâline getirdi.
• TikTok: Donald Trump, TikTok yasağının ertelenmesi için 75 günlük bir süre belirledi. Başkan, bu sürenin popüler uygulamayı aniden kapatmamak için “uygun bir yol çizmeye” zaman tanıdığını söyledi.
• Dış yardımlar: Başkan ayrıca, ABD’nin dış yardım programlarını 90 gün boyunca askıya alan bir kararname de imzaladı. AP’nin aktardığına göre kararnamenin mevcut yardımların ne kadarını etkileyeceği henüz belli değil, zira birçok program Kongre tarafından tahsis ediliyor ve harcanmamışsa dahi, harcanması gerekiyor. Trump, “Dış yardım endüstrisi ve bürokrasisi Amerikan çıkarlarıyla uyumlu değil ve birçok durumda değerlere aykırı” dedi.
• Rubio: Trump hükümetinin görev onayını alan ilk bakanı, Dışişleri Bakanı Marco Rubio, “Harcadığımız her dolar, finanse ettiğimiz her program ve izlediğimiz her politika, üç basit soruya yanıt vermeli: Bu Amerika’yı daha güvenli hâle getiriyor mu? Amerika’yı daha güçlü hâle getiriyor mu? Amerika’nın refahını artırıyor mu?” dedi.
• Gümrük vergileri: İlk gün için korkulan olmadı ve Donald Trump emirlerinde tarifelere dair bir imza atmadı. Ancak başkan, 1 Şubat’a kadar Meksika ve Kanada’ya %25’e kadar gümrük vergileri uygulamayı planladığını söyledi. Trump, iki ülkeyi yasa dışı göçmen ve uyuşturucu akınına izin vermekle suçladı.

---

Gün boyunca önemli iş dünyası ve piyasa gelişmelerini portfolyo.co’da, 𝕏’te, Instagram’da ve LinkedIn’de izlemeye devam edeceğiz.

Son güncelleme: 21 Ocak 2025 - 10:46