Ana Sayfa
Herkese günaydın. Ocak ayının son haftası hem bilançolar hem de politika kararları açısından yoğun. Piyasaların kulağını Jerome Powell’dan gelecek açıklamalara çevireceği bir hafta olacak. Başlamadan önce, hafta sonu bültenimizde paylaştığımız takvimi yineleyelim ve dünyadan haberdar olalım.
Bu hafta
⦿ Bugün Türkiye’de kapasite kullanım oranı, ABD’de aralık ayına ilişkin yeni konut satışları açıklanacak.
⦿ Salı günü Conference Board Tüketici Güveni açıklanacak.
⦿ Çarşamba Fed’in 2025’e dair ilk faiz kararı gelecek.
⦿ Perşembe TCMB’nin son toplantısının özeti ve Avrupa Merkez Bankası’nın faiz kararı açıklanacak.
⦿ Cuma günü ise Fed’in favori enflasyon göstergesi, kişisel tüketim harcamaları verisi gelecek.
Dünyadan
🇧🇾 Çıkış anketleri, Putin’in yakın müttefiki, Belarus Devlet Başkanı Lukaşenko’nun oyların %90’ına yakınını alarak yedinci dönemini garantilediğini gösterdi.
🇺🇸 🇪🇺 ABD ve Avrupa Birliği, seçim öncesinde, Belarus’ta bağımsız medyanın yasak oluşu, muhalif figürlerin cezaevinde olması veya yurt dışına kaçmak zorunda bırakılması nedeniyle seçimin meşru olmadığını söylemişti.
🇵🇸 Trump, Gazze Şeridi’nin “temizlenmesini” ve Filistinlilerin Ürdün ve Mısır gibi ülkelere yerleştirilmesini önerdi. Ürdün ve Mısır bu teklifi kabul etmeyeceklerini söyledi.
🇩🇪 Seçimin yaklaştığı Almanya’da cumartesi günü aşırı sağcı AfD karşıtları, Berlin ve diğer şehirlerde ülkede aşırı sağın yükselişine tepki göstermek için sokağa çıktı. O sırada Elon Musk, AfD lideri Alice Weidel’in mitingine uzaktan bağlandı ve Almanya’daki seçmenleri AfD’ye oy vermeye çağırdı.
I. Faiz kararı, büyüme ve tüketici fiyatları merkezde
ABD merkez bankası Fed bu hafta 2025’in ilk faiz kararı için toplanıyor. Beklentiler, enflasyonun iyileşme belirtilerine rağmen hedeften hâlâ uzak oluşu, işgücü piyasasının bozulma sinyalleri vermemesi ve kurumsal kazançların yerinde görünmesi sebebiyle faiz indirimi için alan görmüyor. Yine de Fed Başkanı Jerome Powell’ın açıklamaları, Fed’in 2025 rotası için altın değerinde.
- Geçtiğimiz hafta ortasından itibaren yeni rekorlara ulaşan ABD endeksleri, cuma gününü kâr satışlarıyla tamamladı. S&P 500 yeni rekorunun ardından %0,3 geriledi. Dow Jones %0,3, Nasdaq %0,5 düştü. Yarı iletken sektöründe Texas Instruments’ın görünüme dair olumsuz senaryosu TXN’e %7,5 kaybettirmekle kalmadı, Microchip Technology ve Analog Devices gibi hisseler de %5’e veren kayıplar yaşadı.
- İlk tarife: İlk haftasında gümrük vergileri konusunda beklentilerden daha ılımlı olan Donald Trump’ın ilk hamlesi Kanada ve Meksika’dan önce Kolombiya’ya geldi. Trump, Kolombiya’nın göçmenleri taşıyan iki uçağın inişine izin vermemesine “misilleme” için Kolombiya’dan ithal edilen ürünlere %25 vergi uygulanacağını, verginin bir hafta içinde %50’ye çıkarılacağını, Kolombiya hükümet yetkililerine seyahat yasağı ve vize yaptırımı kararı aldığını duyurdu.
- Öncesi: Trump, Şikago’da belgesiz göçmenleri gözaltına almak için Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza Dairesi ve FBI’ın da içinde olduğu bir uygulama başlattı. Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro, “insan onuruna yakışan muamele” garantisi verilene kadar ABD’den Kolombiya’ya kalkan ve göçmenleri taşıyan uçakların ülkeye inişine izin vermeyeceğini söyledi. Brezilya hükümeti de ABD’den sınır dışı edilen göçmenlerin kelepçeli olarak gönderilmesine tepki göstererek bu uygulamayı “açık bir saygısızlık” olarak nitelendirdi.
- Sonrası: Takip eden saatlerde, Kolombiya’nın sınır dışı edilenleri taşımak üzere bir başkanlık uçağı teklif ettiği iddia edildi. Türkiye saatiyle sabaha karşı da Kolombiya, “Başkan Trump’ın tüm şartlarını” gecikmeden kabul ettiğini, sınır dışı edilenlerin ABD uçaklarıyla taşınmasının da buna dâhil olduğunu duyurdu. Kolombiya Dışişleri Bakanı Gilberto Murillo, iki ülkenin diplomatik çıkmazı aştığını söyledi. Böylece tarife askıya alındı.
- Bugün: Son başlıkta ayrıntılarını ele aldığımız Çin merkezli yapay zeka şirketi DeepSeek’in App Store’da en çok indirilen yapay zeka uygulaması olması vadeli işlemlerde erimeyi beraberinde getirdi. Nasdaq 100 vadelileri %1,5’e yakın geriledi.
- Diğer veriler: Kişisel tüketim harcamaları verisi, kasımda %2,4 ölçülen yıllık enflasyonun yönüne dair fikir verecek. Ayrıca dördüncü çeyrek ve 2024’te ABD ekonomisinin ne kadar büyüdüğünün ölçütü olan gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) verisi de bu hafta açıklanacak.
- Bilançolar: Bilanço takvimi teknoloji devlerinin oyuna dâhil olmasıyla yoğunlaşıyor.
| Pazartesi | Salı | Çarşamba | Perşembe | Cuma |
| AT&T | SAP | Microsoft | Apple | ExxonMobil |
| Boeing | Meta | Visa | AbbVie | |
| Chubb | ASML | Mastercard | Novartis | |
| General Motors | ServiceNow | Shell | Chevron | |
| Lockheed Martin | Tesla | Caterpillar | ||
| T-Mobile | Blackstone | |||
| Sanofi | ||||
| Comcast | ||||
| UPS |
II. Moody’s nota dokunmadı
Bugün Borsa İstanbul’u etkileyecek karar, hafta sonu kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’ten geldi. 2024’teki son değerlendirmede Türkiye’nin kredi notunu iki puan artıran Moody’s, 2025’in ilk değerlendirmesinde kredi notuna dokunmadı. Bloomberght’nin aktardığına göre açıklamada “Ortodoks politikalara dönüşün kredi açısından olumlu olduğu ancak makroekonomik dengesizliklerin sürdürülebilir biçimde azalmasının zaman alacağı” belirtildi.
- Endeks: BIST 100 geçtiğimiz haftanın son işlem gününü sınırlı bir kayıpla, %0,08 düşüşle 10.105 puandan tamamladı. Ek olarak geçtiğimiz haftanın SPK bülteninde onayı gelen Seranit Granit, Birleşik Grup ve Destek Finans için üç günlük talep toplama süreleri, bugünden itibaren birer gün aralıklı bir biçimde başlayacak.
- Halka arz iştahı: 2024 halka arz performansları açısından pek verimli geçmemişti. 2025’e dair ümitler yüksekti ancak ilk halka arzlar zayıflığın sürdüğünü gösteriyor. Geçtiğimiz hafta işlem görmeye başlayan AKFIS, taban taban ilerliyor. EKONOMİ’den Şebnem Turhan’ın haberine göre Dünya Varlık da piyasa koşullarını gerekçe göstererek halka arzını erteledi. Borsada yatırımcı sayısı geriliyor. Uzmanlar, taban taban koşullarında yeni ve büyük halka arz onaylarını yanlış görüyor.
III. ETF yarışı hızlanıyor
Kripto para piyasaları Donald Trump’ın kampanya döneminde verdiği sözleri yerine getirmek için attığı adımları büyük bir coşkuyla karşılamadı. Belki de piyasa, bir kripto çalışma grubu kurulması, CBDC çalışmalarının durdurulması, kripto rezervi için araştırma yapılması gibi kararlarda beklendiği kadar net mesajlar bulamadı.
- Vaziyet: Yine de dijital varlıklar güçlü. Gece saatlerinde Bitcoin 105 bin doların üzerindeydi. Ethereum 3.333 dolar seviyelerinde seyrederken Ripple 3 doların üzerinde işlem görüyordu.
- Ta ki: DeepSeek etkisi kripto para piyasalarını da vuruncaya kadar. Bitcoin bu özetin yazıldığı saatlerde 100 bin doların altına gerilemiş, Ethereum 3.100 seviyelerine çekilmiş, Ripple 2,90 seviyelerinde işlem görüyordu.
- ETF yarışı: Kripto varlık yöneticileri ve aracı kuruluşlar, Gary Gensler’ın istifası ve şimdiye kadarki en kripto dostu yönetimin gelmesi, SEC’nin süründürdüğü kripto tabanlı borsa yatırım fonlarına onay sürecini hızlandıracağı beklentisiyle yeni ETF’ler için sıraya girdi. Bloomberg’den ETF analisti James Seyffart’ın paylaştığı listeye göre Hashdex, Franklin Templeton, Grayscale, Bitwise, VanEck, 21Shares, Canary gibi çok sayıda fon yöneticisinin şimdiye kadar sunduğu 30’un üzerinde kripto borsa yatırım fonu SEC onayı bekliyor. Ve bu liste günden güne büyüyor.
IV. DeepSeek OpenAI’ı yener mi?
Yeni yılın henüz ilk ayını tamamlıyoruz ve bir yıla yetecek kadar yapay zeka işittik, doğru. Ancak ABD merkezli teknoloji yayınlarının ve teknoloji Twitter’ının gözü son günlerde Çin’de. Hakkında çok şey bilinmeyen Liang Wenfeng tarafından kurulan DeepSeek’in yayımladığı son yapay zekâ modelinin OpenAI’ın tahtını sarsıp sarsamayacağı konuşuluyor. Donald Trump’ın yapay zeka merkezi olma konusundaki ısrar ve telaşının haklılığını ve yapay zekanın küresel rekabetin en yeni ve güncel alanı olduğunu doğrulayan DeepSeek nedir ve neden önemlidir, anlamaya çalıştık.
- DeepSeek nedir? WIRED’da yer alan bir makaleye göre DeepSeek, Çin’in en iyi performans gösteren ve yönettiği varlığı 15 milyar doların üzerine taşıyan kuant hedge fonu High-Flyer’ın bir araştırma birimi olarak kuruldu. Habere göre High-Flyer, yıllardır GPU stokluyor ve finansal verileri analiz etmek için Fire-Flyer bilgisayarları üzerinde çalışıyordu. 2023’te Liang Wenfeng, sermayeyi yapay zekaya yatırmaya başladı.
- Ne oldu? DeepSeek, 20 Ocak’ta DeepSeek – r1 adını verdiği yeni modelini yayımladı ve bu, Silikon Vadisi’nin en çok konuşulan gelişmelerinden birine dönüştü. Üçüncü taraf benchmark araçları, DeepSeek – r1’in OpenAI’ın son modeli o1’i birden fazla kriterde geride bırakabildiğini gösterdi. 27 Ocak sabahında DeepSeek, App Store’da en çok indirilen yapay zekâ uygulaması olmuş; Nasdaq-100 vadelilerine %2’den fazla kayıp getirmişti.
- Ne farklı? DeepSeek’in modelleri açık kaynaklı ve ücretsiz. OpenAI’ın yaptığını aşan bir teknolojiyi daha ucuza, daha kısa sürede geliştirebildiği; OpenAI’ın 200 dolara sunduğu teknolojiyi %95 daha ucuz sunabildiği biliniyor. Meta’nın Llama 3.1’ini, OpenAI’ın GPT-4o’sunu ve Anthropic’in Claude Sonnet 3.5’ini geride bırakan r1’den önceki modelin iki ay içinde, 6 milyon dolardan daha az maliyetle geliştirildiği söyleniyor. Öte yandan Sidney Teknoloji Üniversitesi’nden Marina Zhang, DeepSeek’in gelişmiş donanımın kabiliyetine güvenmek yerine yazılım odaklı optimizasyonu öncelediğini söylüyor. Bu gelişme ABD’nin yapay zeka yarışındaki liderliğini ve tüm büyük teknoloji şirketlerinin milyarlarca dolar yatırdığı çabaları tartışmaya açıyor.
- Dahası: Zhang’a göre DeepSeek, açık kaynak yöntemleri benimseyerek kolektif uzmanlığı bir araya getiriyor. Bu sayede kaynak kısıtlamaları ortadan kalkıyor ve ayrıca geliştirme hızı da iyileşiyor. Marina Zhang, DeepSeek için “hızlı ticarileştirmeden ziyade uzun vadeli teknolojik ilerlemeye öncelik veren yeni nesil Çin merkezli teknoloji şirketlerini temsil ediyor” diyor.
- Perde arkası: WIRED, DeepSeek’in bu başarısını bir imkânsızlık hikâyesi olarak anlatmayı seçiyor. Ekim 2022’de ABD hükümetinin Çin merkezli yapay zeka şirketlerinin Nvidia’nın H100 gibi son teknoloji yarı iletkenlerine erişimini kısıtlayan ihracat kontrolleri uygulamaya başladığını hatırlatan yazı, şirketin bu kısıtlardan darbe aldığını söylüyor. Yerel bir medya kanalına verilen röportajda DeepSeek Kurucusu Liang’ın “Karşılaştığımız sorun hiçbir zaman finansman olmadı, gelişmiş çiplerdeki ihracat kontrolü oldu” ifadelerine yer veren yazı, DeepSeek’in bu imkânsızlıktan yeni bir başarı hikâyesi yazdığını vurguluyor.
- Liderlerin gündeminde: OpenAI topluluğu, DeepSeek’in performansının, OpenAI’ın fiyatlandırma politikasını değiştirmesini ve fiyatları düşürmesini umuyor. Hatta Sam Altman’ın 23 Ocak’ta yaptığı ücretsiz o3-mini duyurusunun da DeepSeek etkisi olduğu düşünülüyor. Davos’ta Microsoft CEO’su Satya Nadella, DeepSeek’i çok etkileyici buluyor ve “Çin’deki gelişmeleri çok, çok ciddiye almalıyız” diyor. Nvidia’nın kıdemli araştırma müdürlerinden Jim Fan, “ABD dışındaki bir şirketin açık, öncü araştırmayı canlı tuttuğu bir zamanda yaşıyoruz” ifadeleriyle DeepSeek’in yapay zeka ilerlemesine katkısına vurgu yapıyor. Perplexity CEO’su Aravind Srinivas, DeepSeek’in çözüm yolu bulma gereksinimiyle çok verimli bir şey icat ettiğini söylüyor.
DeepSeek’in bu momentumu koruyup koruyamayacağı ya da OpenAI’ın tahtını sarsıp sarsamayacağı henüz kesin değil; ancak geleneksel iş yapma biçimlerinin ve fikri mülkiyetin henüz uyum sağlayamadığı bu alandaki rekabet hikâyeleri 2025 boyunca ilgi çekici olmayı sürdürecek.
Gün boyunca önemli iş dünyası ve piyasa gelişmelerini portfolyo.co’da, 𝕏’te, Instagram’da ve LinkedIn’de izlemeye devam edeceğiz.
Portfolyo.co Piyasa Özeti
Portfolyo Piyasa Özeti'ni hafta içi her gün
e-posta olarak almak için abone olun.
Son güncelleme: 27 Ocak 2025 - 9:51
