Orta Vadeli Program’dan öne çıkanlar

Herkese merhaba. Çarşamba günü açıklanan JOLTS açık pozisyonlar verisi ekonomik yavaşlama endişelerini destekleyerek endekslerin aşağı yönlü trendini sürdürmesine sebep oldu. BIST 100 dün günü 9.985 puandan tamamladı. Bitcoin dün bir süreliğine 58 bin dolara kadar tırmanı, ancak bu özetin yazıldığı saatlerde 57 bin dolar seviyelerinde el değiştiriyordu. Dördüncü başlıkta, bugün Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın sunumuyla açıklanan 2025-2027 Orta Vadeli Program var. Gündeme geçmeden önce:

• ⚙️ Uluslararası Çalışma Örgütü, küresel işgücü gelir payında 2019-2022 arasında 0,6 puan düşüş görüldüğünü, bu durumun eşitsizliği artırdığını ve dünyanı Birleşmiş Milletler’in sürdürülebilir kalkınma hedeflerinden uzaklaştırdığını söyledi.
• 🇨🇦 Kanada’da Başbakan Justin Trudeau, azınlıklık hükümetini iktidarda tutmaya destek olan küçük partinin desteğini çekmesiyle beklenmedik bir darbe aldı. Bu gelişme, mevcut anketlere göre şu an bir seçim yapılsa kaybedecek gibi görünen Trudeau’nun parlamentonun alt meclisindeki güven oylamasından başarıyla çıkabilmesi için diğer muhalefet vekillerinin desteğini almasını şart kılıyor.

I. JOLTS verisinde 2021’den bu yana en düşük seviye

Dün ABD’de Çalışma Bakanlığı, ülkede açık pozisyonların temmuzda 7,7 milyona düştüğünü söyledi. Bu, ekonomistlerin beklediğinden daha büyük bir düşüştü ve JOLTS olarak tabir edilen bu veride 2021’den bu yana en düşük seviye oldu. İşgücü piyasasındaki soğumanın boyutlarına ilişkin veri, ABD borsalarında geçtiğimiz günlerde açıklanan imalat PMI ile başlayan düşüş eğilimini sürdürdü. Dün S&P 500 art arda ikinci gün de düşerek %0,2 geriledi. Nasdaq Bileşik %0,3 düştü, Dow Jones %0,1 arttı.

• Nvidia: Bir günde ortalığı yangın yerine çeviren, Nvidia’daki kayıpları derinleştirerek ABD tarihinin en büyük günlük piyasa değeri kaybının yaşanmasını destekleyen mahkeme celbi iddiası, Nvidia sözcüsü tarafından yalanlandı. Şirket, ABD Adalet Bakanlığı’ndan antitröst soruşturması kapsamında mahkeme celbi almadığını duyurdu.
• Faiz beklentileri: CME FedWatch aracına göre ABD’deki yatırımcılarda JOLTS verisinin ardından eylülde 50 baz puanlık indirime yönelik beklentiler arttı. Günün bir bölümünde piyasalar, Fed’in eylülde 50 baz puanlık daha sert bir faiz indirimi ihtimalini %49 fiyatladı. Bu özetin yazıldığı saatte eylülde 25 baz puan indirim %59, 50 baz puan indirim %41 fiyatlanıyordu.
• Şirket haberleri: İndirim zinciri Dollar Tree’nin beklentilerin çok altında kazanç açıklaması ve yıl görünümünü aşağı yönlü güncellemesi sonrası şirketin hisseleri %22 değer kaybetti. Wall Street Journal’ın Dallas merkezli fiber hizmet sağlayıcı Frontier Communications’ı satın alacağına yönelik haberinin ardından Frontier hisseleri %38 arttı.
• Sırada: Bugün ABD’den ADP özel sektör istihdamı verisi, haftalık işsizlik sigortası başvuruları verisi gelecek. Yarın ise daha büyük bir gün, zira ağustosa ilişkin tarım dışı istihdam verileri açıklanacak.

II. Orta Vadeli Program’dan öne çıkanlar

Bugün Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 2025-2027 dönemine ilişkin Orta Vadeli Program’ı açıkladı. 2025-2027 OVP kapsamında enflasyon 2024 hedefi revize edildi. Önceki programda %33 olarak öngörülen enflasyon hedefi %41,5’e çıkarıldı. 2024 için büyüme tahmini %4’ten %3,5’e çekilirken, 2024 sonu işsizlik oranı da %10,3’ten %9,3’e çekildi. Öte yandan OVP’de, 2024 kişi başına milli gelirin 15.551 dolar seviyesinde olacağı belirtildi.

	2024	2025	2026	2027
Büyüme	%3,5 ▼ Önceki: %4	%4 ▼ Önceki: %4,5	%4,5 ▼ Önceki: %5	%5
Enflasyon	%41,5 ▲ Önceki: %33	%17,5 ▲ Önceki: %15,2	%9,7 ▲ Önceki: %8,5	%7
İşsizlik	%9,3 ▼ Önceki: %10,3	%9,6 ▼ Önceki: %9,9	%9,2 ▼ Önceki: %9,9	%8,8
Dolar / TL	33,2	42	44,4	46,9
Kişi başına milli gelir ($)	15.551	17.028	18.990	20.420

• Cevdet Yılmaz: Yılmaz, son bir yılda temel makroekonomik göstergelerdeki öngörü ve hedeflerin önemli ölçüde gerçekleştiğini, mevcut tahminlerin de büyük oranda geçerliliğini koruduğunu söyledi. Dezenflasyon sürecinin başladığını, TL’ye güvenin arttığını vurgulayan Cevdet Yılmaz; temel amacın enflasyonu tek haneye düşürmek olduğuna dikkat çekti. Yılmaz ayrıca, büyüme patikasının enflasyonist baskı oluşturmadan, sürdürülebilir ekonomik kalkınmayı hedefleyen bir yaklaşımla oluşturulduğunu belirtti.
• Mehmet Şimşek: Şimşek’in soru cevap bölümünde verdiği yanıtlarda maliye politikasının uyum ve eşgüdüm içinde çalışacağı vurgusu yer aldı. Şimşek’ten ayrıca vergide adalet konusundaki eleştirilere yanıt geldi. Son bir yılda vergide adaleti sağlamaya yönelik, hiçbir dönemde olmadığı kadar çaba olduğunu vurgulayan Mehmet Şimşek, bazı istisnaların, indirimli oranların gözden geçirilmesi, rantın vergilendirilmesi konusunda çalışmaların süreceğini söyledi. Programın en önemli esaslarından birinin kayıt dışılıkla mücadele olduğunu hatırlatan Mehmet Şimşek, izaha davet ve sektörel denetimler gibi uygulamaları örnekledi.
• Vedat Işıkhan: Çalışma Bakanı Vedat Işıkhan, istihdamda geçici bir yavaşlama olabileceğine; kalıcı istihdam artışı ve kalıcı refah için enflasyonun düşürülerek enflasyonda kalıcılığın sağlanmasının en önemli hedefleri arasında yer aldığını söyledi ve OVP’nin fiyat istikrarına odaklanırken büyüme ve istihdamı da koruyacak şekilde hazırlandığını ifade etti.
• Bütçe: 2025-2027 OVP’de bütçe açığı GSYİH’e oranla 2024 sonu için %4,9 olarak hedeflendi. 2025 bütçe açığı GSYİH oranı ise %3,1 olarak belirlendi.
• Endeks: BIST 100 dün günü %0,37 kayıpla 9.985 puandan tamamladı. Bu sabahki açılış da satıcılı oldu. Endeks için cuma piyasa kapanışından sonra açıklanması beklenen Fitch Türkiye değerlendirmesi takip ediliyor.

III. Likit olmayan Bitcoin, piyasadaki arzın %74’ünü oluşturuyor

Bitcoin hafta sonundan bu yana süren ve salı günü ABD’de yaşanan 5 Ağustos benzeri kayıplardan bu yana belirli seviyelerde seyrediyor. Dün gün içinde kısa süreliğine 58 bin dolar üzerini test eden en değerli kripto para birimi, bu özetin yazıldığı saatlerde 57 bin dolar seviyelerinde el değiştiriyordu.

• ETC Group ve Glassnode tarafından takip edilen veriler, likit olmayan Bitcoin varlıklarının, dolaşımdaki Bitcoin arzının %74’üne karşılık geldiğini gösteriyor. Başka bir deyişle 4 BTC’den 3’ü, likit değil. Glassnode’a göre bu veri, tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı ve bu, kripto para biriminin piyasadaki kıtlığının arttığını ve fiyatı üzerinde potansiyel bir yükseliş etkisinin beklenebileceğini gösteriyor.
• Başka? Uniswap ve CFTC anlaştı. ABD Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu’nun kaldıraçlı / marjlı emtia işlemlerini yasa dışı sunmakla suçladığı en büyük merkeziyetsiz borsa Uniswap’in geliştiricisi Uniswap Labs, CFTC’ye 175 bin dolar ceza ödeyecek. Öte yandan CoinDesk’in haberine göre Donald Trump’ın oğullarının projesi World Liberty Financial’s token’larının %70’inin, proje ekibine ayrıldığı görülüyor. Son olarak, Kamala Harris’in başkanlık kampanyası doğrudan kripto bağış kabul etmiyor; ancak kampanyayı destekleyen siyasi eylem komitelerinden biri olan Future Forward, Kamala Harris’in kampanyası için bağış yapmak isteyenlerden kriptoyla ödeme alabiliyor.

IV. Volkswagen’de neler oluyor?

Volkswagen, 87 yıllık tarihinde ilk kez, Almanya’daki fabrikalarını kapatıp kapatmamayı değerlendiriyor. Dünyanın en büyük otomobil şirketlerinden biri olan Almanya merkezli üretici, bu hafta başında yaptığı açıklamada, ülkesindeki fabrikaların kapatılması ihtimalini göz ardı edemeyeceğini söyledi.

• Ne anlama geliyor? Volkswagen grup CEO’su Oliver Blume’a Avrupa otomotiv endüstrisi çok zorlu ve ciddi bir durumda. Ekonomik ortam daha da zorlaştı ve Avrupa pazarına yeni rakipler giriyor. Özellikle Almanya bir üretim lokasyonu olarak rekabet gücü açısından geride kalıyor. Volkswagen, Almanya’nın endüstriyel gücünün önemli bir simgesi. Ancak 2023 sonlarında 10 milyar euroluk maliyet düşürme çabasına giren, bu çaba kapsamında işçi sendikalarıyla 1994’ten bu yana yürürlükte olan sözleşmeleri de feshetmeyi değerlendiren Volkswagen hâlihazırda Brüksel’deki Audi fabrikasında 3 bin işçisinin %90’ını işten çıkarmayı planlıyor.
• “İflas ilanı”: İş Konseyi Başkanı Daniela Cavallo, yönetimin “güveni büyük ölçüde zedelediğini” söylüyor ve değerlendirilen planları “iflas ilanına” benzetiyor. Cavallo Volkswagen’ın 5 milyar dolarlık Rivian yatırımını neden önceliklendirdiği konusunda da bir açıklama bekliyor.

---

 Gün içinde diğer haberlerle, 𝕏’te, Portfolyo.co’da, Instagram’da ve LinkedIn’deyiz. Görüşmek üzere!

Son güncelleme: 5 Eylül 2024 - 12:23