Ekonomi için iyi, piyasa için kötü haber

Herkese merhaba. Bugün 8 Ocak Çarşamba. İzlediğimiz üç piyasa da dün keyifsizdi. Bu yılın volatiliteyle özdeşleşeceğine dair beklentilerin ilk işaretleri gibi. Son başlıkta ise Zuckerberg’ün “köklere dönüş” açıklamasına teyitçilik ekosisteminden gelen yanıtlara odaklanıyoruz. Günü gününü tutmayan piyasa gelişmelerine geçmeden önce:

• ABD borsaları yarın tatil: ABD vatandaşları 29 Aralık’ta hayatını kaybeden eski ABD Başkanı Jimmy Carter’ın için yas tutacak. Perşembe günü piyasalar kapalı olacak.
• Los Angeles’ta yangın: Los Angeles sınırlarında, Pasifik Okyanusu kıyısındaki Pacific Palisades’te başlayan yangın hızla yayıldı. Yaklaşık 30 bin kişinin tahliye edildiği yangına dair havadan görüntüler yangının boyutlarını ortaya koyuyor.
• Swipeline CES’te: Swipeline, Las Vegas’ta gerçekleştirilen tüketici elektroniği fuarı CES2025’te olan biteni Akbank LAB iş birliğiyle gün gün, yerinden aktarmaya devam ediyor. Takip için şuradan.

---

I. Teknoloji bozgunu

ABD endeksleri pazartesi günkü güzel açılışın ardından salı günü keskin düşüşlerle kapandı. S&P 500 %1,1, Nasdaq Bileşik %1,9 değer kaybetti. Dow Jones’taki kayıplar %0,4 olarak kaydedildi. Hafta başı yarı iletken hisselerinin öncülüğünde güçlü başlangıç, Hazine getirilerinin yükselmesiyle yerini kayıplara bıraktı.

• İyi haberler, yine kötü haber: Salı günü yayımlanan JOLTS verileri, ABD’de kasım ayında ekonomistlerin beklentilerinden çok daha fazla iş ilanı olduğunu gösterdi. Bu da Fed’in faiz indirimlerini geciktirmesi için gerekçe sunuyor. Daha önce de söylediğimiz gibi, JOLTS, ADP ve cuma günü gelecek tarım dışı istihdam verileri bu haftanın önemli gündemi.
• Geri saralım: Fed 2024’ün son faiz kararı toplantısında faiz indirimlerinde hızlarının yavaşlayacağına dair uyarmıştı. Bu beklentileri destekleyecek her veri satışla sonuçlanıyor.
• Kaybedenler: Dün Jensen Huang’ın CES2025 sahnesinde verdiği müjdelerle güne %2 yükselişle başlayan ve tüm zamanların en yüksek seviyesini kaydeden Nvidia, kapanışa doğru kâr satışlarının merkezine yerleşti. %6,2 değer kaybeden Nvidia’yı %4,1 düşen Tesla izledi. Apple, Microsoft, Alphabet, Amazon, Meta, Broadcom gibi lider teknoloji şirketlerinin hepsi geriledi. Palantir de %7 çekildi. Kripto hisseleri de gerilemeden muzdaripti; MicroStrategy %10, Coinbase %8 kaybetti.
• Kazananlar: Geçtiğimiz yılın kötü performans gösterenlerinin başında gelen Moderna, salı günü %11,7 yükselerek S&P 500’ün en iyi performansını kaydetti. Moderna’nın performansı, ABD’de “kuş gribi” olarak bilinen H5N1 enfeksiyonu sebebiyle bir hastanın hayatını kaybetmesinin ardından geldi. Şirket, H5N1 için bir aşı geliştiriyor.
• Getty Images 🤝🏻 Shutterstock: İki stok video ajansı / servisi, borçlar dâhil 3,7 milyar dolarlık bir şirket altında birleşmek için anlaştı. Anlaşmanın Trump yönetiminin antitröst yaklaşımına dair bir erken test olabileceği düşünülüyor.

---

II. 10 bin seviyesi korunamadı

Dün BofA satış cephesindeydi ve onun 2,22 milyar liralık satışını TEB Yatırım’ın 1,9 milyar liralık satışı izledi. BIST 100 dünkü seansı %1,13 kayıpla 10 bin puanın altında tamamladı. İş Yatırım 2,34 milyar liralık alım yapsa da özellikle 17:00’den sonra artan satışlara karşı yeterli gelmedi. Bugünkü açılış yine dalgalı ve satışlı oldu ve BIST 100 ilk saatlerde 9.950 seviyelerine kadar geriledi.

• İhracat iklimi: İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi aralıkta 50,9’a yükseldi. Endeks kasımda 50,6 olarak ölçülmüştü.
• Anlaşma iptal: Yurt içinde 700’e yakın akaryakıt istasyonu ve 8 dolum tesisi bulunan Türkiye Petrolleri’nin Zeren Group’a devri yarım kaldı. Temmuzda yapılan ve kasımda Rekabet Kurulu onayından geçen anlaşma tamamlanamadan, Zeren Group masadan kalktı. EKONOMİ’nin aktardığına göre satışın, TP’nin “milyonlarca dolarlık borcunun tespit edilmesi nedeniyle” iptal edildiği öne sürüldü.
• TÜİK, reel getirilerine göre aralık ayının en kazançlı yatırım araçlarını açıkladı. TÜİK’e göre aralıkta aylık en yüksek reel getiri, TÜFE ile indirgendiğinde %6,02 oranıyla BIST 100’den geldi. Yıllık değerlendirmede ise en yüksek reel getiri külçe altında tespit edildi.
• En düşük emekli aylığı: Dün Vedat Işıkhan’ın açıklamasının ardından en düşük emekli maaşı 14.469 TL oldu.
• TCMB Türkiye turuna çıkıyor: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, para politikası ve makroekonomik görünüm toplantıları kapsamında 17 Ocak’ta ilk durak olan Eskişehir’de, iş dünyası temsilcileri ve meslek örgütleriyle buluşacak.

---

III. Huzursuz piyasalar

Pazartesi günü ABD borsaları başlığında sıraladığımız gerekçelerle, yeni yıl iyimserliğiyle güçlü açılış yapan Bitcoin ve diğer kripto varlıklar, salı günü ABD ekonomisinin Fed’in faiz indirimlerini geciktirmesine gerekçe sunacak biçimde iyi olmasını hoşnutsuzlukla karşıladı. Gece saatlerinde 97 bin dolara kadar çekilen Bitcoin, bu özetin yazıldığı saatlerde 95 bin doların biraz üzerinde işlem görüyor. Ethereum’daki kayıpların %9’a yaklaştığı, Ripple’ın %6,5 eridiği, Solana’nın neredeyse %10 değer kaybettiği biliniyor.

• Boğa diyorduk… BitMEX’in Kurucu Ortağı Arthur Hayes’e göre kripto para piyasaları, mart ayının ortasında zirvelere ulaşacak, ardından yine şiddetli bir düzeltme yaşayacak.
• CFTC başkanı da değişiyor: SEC Başkanı Gary Gensler’dan sonra kripto ekosisteminin peşinde olan, görece daha ılımlı olsa da regülatif ortamın değişmesi için tazelenmesi beklenen Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu’nda da yeni yönetimle başkan değişikliği gerçekleştirilecek. CFTC’nin mevcut başkanı Rostin Behnam, 20 Ocak’ta istifa etmeyi, 7 Şubat’ta da komisyondan tamamen ayrılmayı düşünüyor.
• Şirket haberleri: Garanti BBVA Dijital Varlıklar, likidite ve ticaret hizmeti sağlayıcısı olarak, geçtiğimiz aylarda Robinhood tarafından satın alınan 11 yıllık kripto borsası Bitstamp’i seçti. Ripple, geçtiğimiz haftalarda devreye aldığı stabilcoin’i RLUSD’yi DeFi’ye getirmek için Chainlink’le ortaklık kurdu.

---

IV. Zuckerberg’ün çıkışı ne anlama geliyor?

Üzgünüz Zuck, dönüşüm hikâyeni Trump’tan bağımsız okuyamıyoruz. Donald Trump’ın galibiyetinin biraz biraz belirginleşmeye başladığı bir dönemde günah çıkarırcasına Demokratlara dair şikâyetlerini dile getiren, Biden yönetimini sansürcülükle suçlayan, “Zamanında çok yüz verdik bunlara” tavrına bürünen Mark Zuckerberg, dün “Bugüne kadar tüm bildiklerinizi unutun” anlamına gelebilecek bir çıkış yaptı. Zuckerberg’ün Meta ürünlerinin içerik moderasyonu politikalarına dair güncellemeleri paylaştığı son çıkışı, tüm tech bro’ların birer küçük Elon Musk olması gerektiğini salık veren yeni paradigmanın kanıtı gibiydi.

• Zuck ne dedi? Üç numaradan uzun, dağınık ve kıvırcık saçlara geçiş yapan; “Ya Zuck, ya hiç” tişörtleriyle adeta silkinip kendine gelen Zuckerberg, Meta olarak bugüne dek yanlış bilgi ve dezenformasyon sorunuyla mücadele konusunda karmaşık bir sistem kurduklarını, bu karmaşıklığın da hatalara ve sansüre sebep olduğunu söyledi.
• Dahası: Teyitçileri siyasi eğilimli, geleneksel medyayı sansürcü olarak tanımlamaktan kaçınmayan Zuckerberg, hâlihazırda International Fact-Checking Network’le (IFCN) ortak bir doğrulama programı yürüten Meta’nın üçüncü taraf teyitçilerle çalışmayı bırakacağını, moderasyon politikalarını gevşeteceğini, sansürü azaltacaklarını, içerik güvenliği ve moderasyon ekiplerini Kaliforniya’dan Teksas’a taşıyacaklarını söyledi. Ayrıca Zuckerberg, bağımsız haber doğrulama platformlarının işlevini içeride çözmek için X’tekine benzer bir biçimde Topluluk Notları özelliği getireceklerini duyurdu. Not edelim, bu adımlar ABD’den başlayacak.
• IFCN ne dedi? IFCN Direktörü Angie Drobnic Holan, LinkedIn hesabından yaptığı açıklamada kararın sosyal medya kullanıcılarına zarar vereceğini yazdı. Teyit gazeteciliğinin hiçbir zaman gönderileri sansürlemediğini veya kaldırmadığını, tartışmalı iddialara bilgi ve bağlam eklediğini, sahte içerikleri ve komplo teorilerini çürüttüğünü söyleyen Holan, Meta’nın çalıştığı üçüncü taraf teyitçilerin bir kural setine bağlı olarak çalıştığını vurguladı. “Bu kararın yeni bir yönetimden ve destekçilerinden gelen aşırı siyasi baskının ardından gelmesi talihsiz bir durum” diyen Holan, “Gerçek teyitçiler çalışmalarında taraflı olmadılar – bu çizgi, çürütme veya çelişki olmadan abartma ve yalan söyleme yeteneğine sahip olmaları gerektiğini düşünenlerden geliyor” ifadelerini kullandı.
• Teyit ne dedi? IFCN’e bağlı bir doğrulama platformu olan Teyit’in Kurucusu Mehmet Atakan Foça, Zuckerberg’ün teyitçilerin sansür yaptığına dair açıklamasının “en hafif tabirle talihsiz” ve tamamen gerçek dışı olduğunu vurguladı. Hangi gönderinin kaldırılacağına veya erişiminin düşürüleceğine dair kararın her zaman Meta’nın sorumluluğunda olduğunu hatırlatan Foça, “Meta şeffaflıktan her zaman uzak durdu. Zuck Zuck’lığını yapıyor. Kendi çıkarı uğruna kullanıcılarını gözden çıkarmaktan çekinmeyen bir internet oligarkının, yedi yıl birlikte çalıştığı ortaklarını ortada bırakıp Trump’ın kollarına koşmasında şaşırtıcı bir şey yok” dedi. Foça, “Dünya 2016’daki dünya değil, Meta’yı bu kararı almaya iten politik söylem, tahmin ettiğimizden daha fazla güç kazandı. Teyitçilik güçlü ve bir zamanlar etkili bir araçtı. Ancak yanlış bilgiler ve komplo teorileriyle beslenen mevcut politik söyleme direnecek kadar da güçlü kalamadı” ifadelerini kullandı.
• Başka? POLITICO’da kaleme aldığı yazıda Derek Robertson, Zuckerberg’ün “köklerimize geri dönmenin zamanı geldi” açıklamasını, Meta’nın Kurucusu’nun Trump yönetimine yaptığı Cumhuriyetçi lobici Joel Kaplan’ın politika başkanı olarak atanması, Trump’ın müttefiki Dana White’ın yönetim kuruluna alınması, ekibin Kaliforniya’dan Teksas’a taşınması gibi bir dizi jestin sonuncusu olarak tanımlıyor. Yine de Robertson’a göre Zuckerberg’ünki gibi gösterişli duyurular bugün bir kurumsal politika gibi gösteriliyor, ancak temelde siyasetin, platformların değerlerinin kamusal ifadesini nasıl şekillendirdiğini anlatıyor. Yazıda 2016’da teyitçiliğin çekici bir kavram olduğuna, ancak bugünün ikliminde bunun siyaseti yapmanın neredeyse imkânsız olduğuna değiniliyor.

---

Gün boyunca önemli iş dünyası ve piyasa gelişmelerini portfolyo.co’da, 𝕏’te, Instagram’da ve LinkedIn’de izlemeye devam edeceğiz.

Son güncelleme: 8 Ocak 2025 - 11:36