Bej Kitap ve Bitcoin reklamları

Günaydın. ☁️ 18 Nisan Perşembe gününde, hafta kapanışını yaklaşırken Fed’in bej kitabı, TSMC ve Netflix’le başlayan teknoloji şirketi bilançoları, Türk Telekom’un finansal sonuçları, yarılanmaya günler kala 60 bin dolar altını gören Bitcoin var. Dördüncü başlıkta ise Stanford Üniversitesi’nin yapay zeka raporundan öne çıkan 10 notu derliyoruz.

• Brezilya reali, dünyanın en kötü performans gösteren itibari para birimi oldu. Bloomberg’ün takip ettiği veriler, realin değerinin bu ay %4,5 eridiğini gösterdi.
• Endonezya’da Ruang Yanardağı patladı. En az 800 kişi tahliye edildi.

I. Bej Kitap’tan öne çıkanlar

ABD merkez bankası Fed’in ülke ekonomisinin gidişatına yönelik son değerlendirmelerini paylaştığı Bej Kitap (Beige Book) dün yayımlandı. Merkez bankasına göre ABD’de ekonomik aktivite şubat sonundan nisan başına kadar hafifçe genişledi ve şirketler, enflasyon baskılarının sabit kalmasının sinyalini verdi. Araştırmanın “temkinli iyimserlik” vurgusu içerdiğine dikkat çeken rapor, özellikle imalat işindeki piyasa katılımcılarının gelecekte yukarı yönlü riskler gördüğünü not düştü. Şirketler sıklıkla maliyet artışlarını tüketicilere yansıtma yeteneklerinin son aylarda “önemli ölçüde zayıfladığını” söylese de, araştırmada, her şeye rağmen enflasyonun yavaşlayacağı ancak sabit kalacağı beklentisi hakim oldu.

• S&P 500: Tüm bunlar olurken S&P 500, ocaktan bu yana en uzun düşüşünü kaydetmeyi sürdürdü. Endeks, tüm zamanların en yüksek seviyesinden %4 geriye düştü. Hazine tahvilleri ise yükselişini sürdürdü. Çip üretim makineleri imalatçısı, Hollanda merkezli ASML Holding’in siparişlerinin düştüğünü açıklamasının ardından Nvidia, mega şirketler içinde satışlara öncülük etti. S&P 500 dün 5.020 seviyesine çekildi. Nasdaq 100 %1 düştü.
• Oynaklık ekimden bu yana en yüksek seviyesinde: Wall Street’in favori göstergesi Cboe Volatilite Endeksi (VIX), ekimden bu yana en yüksek noktasına ulaştı.
• Yükselen şüpheler: ABD’de hisse senetleri 2024’ün ilk çeyreğinde %10’luk yükseliş kaydetmiş ve bu rakamla 2019’dan bu yana en güçlü yıl başlangıcına imza atmıştı. Oysa bugün, güçlü ABD ekonomisi, yatırımcılarda piyasanın yakın vadede ne kadar ileri gidebileceği konusunda daha fazla şüphe uyandırıyor.
• Nvidia parantezi ve TSMC umudu: Bloomberg’e göre küresel çip hisseleri ve Nvidia, şu an bir teknik düzeltme bölgesinde. Philadelphia Yarı İletken Endeksi ve Nvidia, her çarşamba %3’ten fazla düşüş kaydederek marttaki rekor seviyelerinin %10 gerisine düştü. İlk çeyrek sonuçlarını bugün açıklayan dünyanın en büyük gelişmiş yarı iletken üreticisi TSMC’nin beklentileri yüksek yapay zeka yarı iletkeni talebiyle aşan kârlılığı umut vaat edebilir.
• Kısa kısa: Google, şirketin Amazon.com ile İsrail hükümetine yapay zeka ve bulut hizmetleri sağlamak üzere imzaladığı 1,2 milyar dolarlık Project Nimbus anlaşmasını protesto eden 28 çalışanını işten çıkardı. Hisse senetleri yılın başından bu yana %28’lik artış kaydeden, Netflix 2024 ilk çeyrek sonuçlarını bugün açıklayacak ve başlıca metrikler, yeni kullanıcı ve abone sayısı olarak öne çıkıyor.

II. 9.500 destek, 9.600 direnç

Beklentilere paralel, bayrama coşkuyla başlayan BIST 100, tatil sonrası dönüşta kâr satışlarına tanıklık ediyor. Dün 9.600 desteğinin altına geri çekilen BIST 100, çarşamba gününü hafif bir kayıpla tamamladı. QNB Finansinvest analistleri, 9.500’ü destek, 9.600 direnç noktası olarak konumlandırıyor. Öte yandan endeks 9.600’ün altında kaldığı sürece endekste aşağı yönlü eğilim korunuyor olacak.

• Sürdürülebilirlik hisseleri %64, fonları %40 kazandırdı: Ekonomim’den Zeynep Aktaş’ın haberine göre yılbaşından bu yana BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’nde yer alan 10 hisse %34 ila %64 arasında kazandırdı. Sürdürülebilirlik fonlarının getirileri %40’lara kadar çıkarak %15,06 olan ilk çeyrek enflasyonunu aştı.
• Şimşek ABD’de: Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ABD’de, Küresel Görünüm Forumu’nda konuştu. Yapısal reformların büyümeyi destekleyip rekabeti artırabileceği vurgusunda bulunan Şimşek, yatırımcılara seslenerek 2028’e kadar seçim olmayışının siyasi istikrarı beraberinde getireceğini, özel sektörün canlı olduğunu, borçluluk anlamında Türkiye’nin diğer ülkelere kıyasla avantajlı konuma bulunduğunu söyledi.
• Şirketler: Türk Telekom (TTKOM), 2023 net satışları reel olarak bir önceki yıla kıyasla %9,6 artarak 100,2 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. Şirketin 2023 net kârı, reel olarak bir önceki yıla göre %137,7 arttı. ATP (ATATP), bugün Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yaptığı bildirimle, “otonom robot” ve robotik süreç otomasyonu yazılım çözüm hizmetlerine odaklanmak için çalışmaya başlayacağını, ATP RobotX markası için Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvuru yaptığını duyurdu.

III. Yarılanma öncesi Bitcoin ve beklentiler

Bu haftanın geri kalanında ve önümüzdeki haftanın önemli bir bölümünde, Bitcoin yarılanmasını konuşmamız olası gibi görünüyor. En son 5 Mart’ta 60 bin dolar seviyesinde işlem gören Bitcoin, çarşamba öğleden sonra seansında 60 bin doların da altına düştü. TradingView verilerine göre BTC’nin fiyatı 59.658 dolarlık bir seviyeye kadar geriledi, ancak sonra toparlandı ve bu içeriğin yazıldığı saatlerde 61 dolar seviyelerinde işlem görüyordu.

• Bu sefer başka mı? Yarılanma, bu kez muhtemelen öncekilere benzemeyecek. Bir gösterge, TV reklamları. Coinbase ve Grayscale, NBA ve NHL play-off maçları sırasında yayımlanacağını duyurduğu iki reklam filmine imza attı. Coinbase’in reklam filmi doğrudan Bitcoin yarılanmasına odaklanıyor. Grayscale ise izleyicilere “Kripto yatırımı burada başlar” diye sesleniyor.
• Dahası: Yarılanma, kabaca dört yılda bir gerçekleşiyor. 2016 ve 2020 yarılanmalarına bakıldığında günlük işlem hacimlerinin dalgalandığı görülürken, bu yıl işlem hacimlerinde hızlı artışlar gözlemleniyor. Blockworks’ün tespitlerine göre son üç aydaki günlük işlem hacmindeki oynaklık 2020’deki artışın iki katı. Bir diğer konu volatilite. BTC’nin standart sapması 2020’de 4,3, 2016’da 2,9 iken, 2024 yarılanmasına giden günlerde 2,2 olarak ölçülüyor. Azalan fiyat oynaklığı, güvenin arttığına da işaret ediyor. Diğer yandan balinalar harekete geçiyor, en az 1 BTC tutan cüzdanlar arasında net akışların son üç ayda rekor kırdığı biliniyor ve önceki döngüye göre %45’lik bir artışa işaret ediyor.

IV. Yapay zeka: Neler biliyoruz?

Stanford Üniversitesi yapay zeka laboratuvarı tarafından yedinci edisyonu yayımlanan AI Index Report 2024, yapay zekanın toplumsal ve ekonomik etkilerine ışık tutuyor. Bugüne kadar yapay zekadan öğrendiklerimiz, 10 başlıkta:

1. Yapay zeka bazı görevlerde insanı geride bırakıyor, ama hepsinde değil. Görüntü sınıflandırma, görsel muhakeme, İngilizce anlama gibi bazı ölçütlerde insan performansının üzerinde seyreden YZ, daha karmaşık görevlerde geride kalıyor. Sağduyu, anahtar kelime.
2. İş dünyası, YZ araştırmalarında öncü. 2023’te iş dünyası, 51 dikkate değer makine öğrenmesi modeli üretti, akademinin katkısı ise 15’le sınırlı kaldı. Akademi – iş dünyası iş birliği ise 2023’te 21 modelle rekor kırdı.
3. Model eğitim maliyetleri artıyor. AI Index tahminlerine göre son teknolojiye sahip YZ modellerinin eğitim maliyetleri benzeri görülmemiş seviyelere ulaştı. OpenAI, GPT-4’ü eğitmek için 78 milyon dolar harcadı. Google’ın Gemini Ultra’sının yalnızca eğitimi 191 milyon dolara mâl oldu.
4. Lider ABD. Rapora göre ABD merkezli kurum ve kuruluşlar, 2023’te 61 dikkate değer yapay zeka modeli üretti. Avrupa Birliği’nde bu rakam 21’le, Çin’de ise 15’le sınırlı kaldı.
5. Sorumlu LLM’lere yönelik kriterler eksik. Rapora göre OpenAI, Google ve Anthropic gibi önde gelen geliştiriciler, büyük dil modellerini farklı sorumluluk kriterlerine göre değerlendiriyor; başka bir deyişle standardizasyon eksik.
6. 2023’te finansman arttı. Yapay zeka girişimlerinin topladığı yatırım miktarı, 2022’ye göre sekiz kat artarak 25,2 milyar dolara ulaştı.
7. YZ, üretkenliği artırıyor. 2023 boyunca yapılan çalışmalar, yapay zekanın çalışanların görevleri daha hızlı tamamlamasına ve aynı zamanda çıktı kalitesindeki artışa katkıda bulunduğunu kanıtlıyor.
8. Bilimsel ilerleme hızlanıyor. 2023, algoritmik sıralamayı verimli kılan AlphaDev’den malzeme keşif sürecini kolaylaştıran GNoME’ye kadar pek çok bilimsel YZ uygulamasının lansmanına tanıklık etti.
9. Düzenlemeler artıyor. ABD’de yapay zeka odaklı regülasyonlar, 2023’te ve özellikle son beş yılda, önemli ölçüde arttı. YZ odaklı regülasyon sayısı 2023’te 25’E yükseldi.
10. Küresel benimseme güçlü. Rapora göre dünyanın her yerindeki insanlar, yapay zekanın potansiyel etkisi konusunda daha bilinçli, ama aynı zamanda daha da gergin. Bir Ipsos araştırması, YZ’nin önümüzdeki üç ila beş yıl içinde yaşamlarını önemli ölçüde etkileyeceğini düşünenlerin oranının %66’ya çıktığını gösteriyor.

---

Perşembe gününe bu başlıklarla başlıyoruz. Fed yetkililerinden Bostic, Bowman ve Williams’ın konuşmaları var. ABD’den konut satışları verisi gelecek. Kazanç raporlarını takip etmeye devam. İyi günler!

Son güncelleme: 18 Nisan 2024 - 11:56