Ana Sayfa
Herkese merhaba. Bir haftayı daha ortaladık. İlk başlıkta Fed Başkanı Jerome Powell’ın senatörlere yaptığı sunumu ve endekslerdeki yeni rekoru konuşuyoruz. BIST 100’ün hafif kayıpla kapanmasının sebeplerini anlamaya çalışıyoruz. Bitcoin’de küçük ölçekli bir toparlanma olsa da tahminler dalgalanmaların sürebileceğini gösteriyor. Son başlıkta ise Türkiye İstatistik Kurumu’nun enflasyon hesabı için kullandığı verilere ilişkin tartışmayı özetliyoruz.
- 🌪️ Esas gündeme geçmeden önce: Sevilen süpürgelerin, saç düzleştiricilerin üreticisi Dyson, “giderek sert ve rekabetçi hâle gelen küresel pazarlarda geleceğe hazırlıklı olmak” için Birleşik Krallık’ta 1.000 kişiyi işten çıkaracak.
- ☕ Lavazza’nın Başkanı Giuseppe Lavazza, Londra’daki bir etkinlikte kahve tedarik zincirinin önemli ölçüde baskı altında olduğunu, Birleşik Krallık’ta bir fincan kahve fiyatının önümüzdeki yıl %25’e kadar artabileceğini söyledi. Arabica çekirdeğinin fiyatları son 12 ayda neredeyse yarı yarıya arttı. Düşük kalitedeki çekirdeklerin fiyatları iki katına çıktı. İklim değişikliği ve jeopolitik gerilimler, kahve fiyatlarını yukarı taşıyor.
I. Apple’ın piyasa değeri 3,5 trilyon dolar
ABD merkez bankası Fed Başkanı Jerome Powell, dün ABD senatörlerinin sorularını yanıtlamak ve ABD ekonomisinin 6 aylık görünümüne dair bir sunum yapmak için kanun yapıcıların karşısına geçti. Jerome Powell şimdiye dek çok sık duyduğumuz mesajları büyük ölçüde tekrarladı, enflasyondaki %2’lik hedef, daha çok veri görme ihtiyacı…
- Ancak Powell enflasyonda önemli yol kat edildiğinin hakkını vermekten de kaçınmadı. ABD para politikasının şefi işgücü tek riskin enflasyon olmadığını söyleyerek işgücü piyasası koşullarının önemli ölçüde soğuduğuna dikkat çekti. Faizi uzun süre yüksek tutmanın ekonomik büyümeyi tehlikeye atabileceğini de vurgulayan Powell, istihdam piyasası risklerine karşı çok daha dikkatli olurken enflasyonun gidişatı konusunda biraz daha bilgiye ihtiyaç duyduklarını belirtti. Powell faiz indirimleri konusunda net bir zaman çizelgesi vermekten her zamanki gibi kaçındı.
- Endeksler: Dün endeksi yukarı taşıyan bankacılık ve finans sektörleriydi, ki endekslere teknoloji sektörünün liderlik etmediği günler nadir yaşanıyor. Goldman Sachs ve Intercontinental Exchange’in hisseleri seansı tüm zamanların en yüksek seviyelerinde tamamladı. Powell’ın olumlu mesajları, bu cuma bilanço açıklayacak bankaların hisselerine yaradı. Endeksler genel olarak %0,1 yükseliş kaydetti, ancak her yukarı yönlü adım yeni bir rekoru beraberinde getiriyor.
- Dün %0,38 değer kazanan Apple, Microsoft’un %1,44 değer kaybından yararlanarak dört hafta önce yakaladığı başarıyı tekrar yakaladı ve dünyanın en değerli şirketi oldu. Apple aynı zamanda tarihte ilk kez bir işlem gününü 3,5 trilyon dolar piyasa değerinin üzerinde tamamlayan şirket oldu.
II. İki rapor, iki veri
BIST 100 dün %0,62 değer kaybederek günü 10.800 puanın biraz altında tamamladı. En çok işlem görenler arasında THYAO, EREGL, YKBNK, KCHOL ve ISCTR öne çıktı. En çok değer kaybı yaşayanlardan biri Doğan Holding’in Altun Capital’a devrettiği Doğan Burda (DOBUR) oldu.
- İki rapor: Dün HSBC ve Morgan Stanley’den Türkiye’ye ilişkin iki rapor geldi. Gedik Yatırım analistlerinin aktardığına göre HSBC’nin raporunda Türkiye’nin 2024 büyüme tahmini %3,1’den %3,8’e revize edildi. 2024 yıl sonu enflasyon tahmini ise %48’den %44,6’ya çekildi. Morgan Stanley tarafından yayımlanan notta ise hazirandaki ücret artışlarının rafa kaldırılmasının, haziranda yıllık enflasyonda yaşanan düşüş, gri listeden çıkış ve Moody’s’in 19 Temmuz’daki olası not artırımı gibi başlıklar öne çıkan unsurlar olarak sıralandı.
- 11 bin direnci güç kaybettirdi: Teknik tarafta ise haftanın başından bu yana endeksin 11 bin rekoruna ulaşma gayretinde olduğunu paylaşıyoruz. Yeterli hacim bulunamaması ve 11 binin direnci endekse güç kaybettirdi. Yine de QNB Finansinvest analistleri 10.700 üzerinde kısa vadeli yönün yukarı olduğunu düşünüyor. 10.900’ün aşılması ise beraberinde 11 bin ve 11.088’i daha hızlı getirebilir.
- İki veri: TÜİK’in açıkladığı sanayi üretimi verilerine göre Türkiye’de sanayi üretimi aylık %1,7 arttı, yıllık bazda %0,1 azaldı. Sanayi üretimi iki aydan sonra aylık bazda büyüme gösterdi. Öte yandan İşgücü Araştırması’na göre işsizlik oranı bir önceki aya göre %0,1 azalarak %8,4’e geriledi. Bu rakam, 12 yılın en düşüğü.
III. Bitcoin’de istikrar başlıyor mu?
Bitcoin dün biraz olsun toparlandı, günlük kazanç %3’ü buldu. Hatırlarsak, Mt. Gox geri ödemeleri ve Almanya’dan gelen Bitcoin transferleriyle piyasa satış baskısı altındaydı. Toparlanma daha geniş oldu; CoinDesk 20 endeksi %2,4’lük kazanç kaydetti. Bu özetin yazıldığı saatlerde Bitcoin 59 bin doları aştı. Sorular açık: Satışlar/transferler bitti mi? Bitcoin ve daha genel anlamda kripto para piyasası istikrara kavuşuyor mu?
- Evet diyenler: Türev borsası Bitfinex analistleri, türev piyasa göstergelerinin Bitcoin fiyatlarının son yedi gündeki artan fiyat dalgalanmalarından sonra istikrara kavuştuğunu gösterdiğini düşünüyor. Bitfinex analistlerine göre fiyat dalgalanmalarının azalmaya başladığı ve bu da yatırımcıların Bitcoin fiyatlarının belli bir aralıkta kalmasını ve istikrar kazanmasını beklediği görülüyor.
- Hayır diyenler: K33 Research analistleri ise dalgalanmaların süreceğine işaret ediyor. Üçüncü çeyreğin Bitcoin açısından tarihsel olarak pek iyi geçmediğini hatırlatan K33 Research analistleri, mevsimselliğin de Bitcoin’e yardımcı olmadığını dile getiriyor. K33 Research’e göre piyasa, yaz boyunca 75 bin ila 118 bin aralığında Bitcoin’in satış ihtimaline de hazırlıklı olmalı. Bu da önümüzdeki dönemde, 4,3 milyar dolar ila 6,8 milyar dolar arasında bir oynaklık görülebileceğini söylüyor. K33 Research’e göre dalgalı piyasa koşulları ekime kadar devam edecek.
IV. Enflasyon hesabı tartışması
Her şey, EKONOMİ’den Alaattin Aktaş’ın, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) enflasyon hesaplarken kullandığı 100 kalem mal ve hizmetin Nisan 2022’de TÜİK tarafından ilan edilen ve Haziran 2024’te dikkate alınan fiyatlarını hesaplamasıyla başladı. Aktaş, TÜİK’in “uzman doktor muayenesi için 34 lira”, “kira için 6 bin lira”, “yurt ücreti için 457 lira” gibi fiyatları baz aldığını iddia etti.
- Geri gidelim: TÜİK, Nisan 2022’de yanlış anlaşılmalara yol açtığı gerekçesiyle TÜFE kapsamındaki maddelerin fiyatını açıklamayı durdurmuştu. DW Türkçe’nin aktardığına göre TÜİK’e yönelik bu odaktaki eleştiriler T24 yazarı Çiğdem Toker’in 12 Haziran günü yayımlanan yazısıyla yeniden gündeme gelmiş, diğer yandan Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) haziran başında yargı kararına rağmen madde fiyat listesini açıklamayan TÜİK hakkında suç duyurusunda bulunmuş; TÜİK ise DİSK’in başvurusunun savcılık tarafından reddedildiğini söylemişti.
- TÜİK’in açıklaması: TÜİK Başkanı Erhan Çetinkaya, Aktaş’ın yazısının ardından Ankara’da basın mensuplarıyla bir araya geldi ve yanıt hakkını kullandı. Madde sepetinin olduğu yerde durduğunu, yayımlamadıkları tabloların madde fiyatları olduğunu söyleyen Çetinkaya, geçmişte açıklanan madde fiyatlarının bir gösterge niteliği olmadığını, bu fiyatların açıklanması için ekstra bir gün daha çalışma gerektiğini, bu sebeple fiyatları yayımlamadıklarını söyledi. Çetinkaya iş dünyasını da eleştirdi. Türkiye’deki şirketlerin enflasyonist ortamı kullanarak normalde yapması gerekenden çok daha fahiş kârlar elde ettiklerini, şirket kârlarının enflasyon artışına katkıda bulunduğunu iddia etti.
- İş dünyasının yanıtı: İstanbul Sanayi Odası Başkanı Erdal Bahçıvan’ın Çetinkaya’ya yanıtı gecikmedi. TÜİK’i “görev alanının dışına çıkmakla” suçlayan Bahçıvan, kurumun “enflasyon hesaplama yöntemiyle ilgili sorulara daha ikna edici bir açıklama getirmesi gerektiğini” belirtti.
- Muhalefetin eleştirisi: Siyasiler de TÜİK’in enflasyon hesabı tartışmasına katıldı. CHP lideri Özgür Özel, “Türkiye’de yoksullara dar gelirlilere bizzat bir devlet kurumu eliyle yapılan, sürdürülen açık bir ihanetle karşı karşıyayız” dedi. DEM Parti’nin grup toplantısında konuşan Tuncer Bakırhan ise “TÜİK, Saray’ın isteğiyle bu enflasyon rakamlarını belirliyor” dedi.
Portfolyo, piyasaları gün boyunca izlemeye devam edecek. Bizi 𝕏, Instagram ve LinkedIn’den de takip edebilirsiniz. Görüşmek üzere!
Portfolyo.co Piyasa Özeti
Portfolyo Piyasa Özeti'ni hafta içi her gün
e-posta olarak almak için abone olun.
Son güncelleme: 10 Temmuz 2024 - 11:17
