Lübnan’da kara harekâtı, ABD’de grev

Herkese merhaba. Eylülü uğurladık ve bugün dördüncü çeyreğin ilk günü. Orta Doğu’da tansiyon yüksek. ABD başlığında Fed Başkanı Jerome Powell’ın konuşması, Türkiye başlığında 54 ayın en düşüğüne gerileyen imalat PMI verisi çarpıcı. Bitcoin ayın son gününü kayıplarla tamamladı. ABD limanlarındaki grev başladı.

• Kara harekâtı: İsrail, salı erken saatlerde Lübnan’ın güneyine yönelik kara harekâtı başlattı. İsrail, kara müdahalesinin “sınırlı, yerel ve hedefli” olduğunu söylüyor. İsrail ordusu Lübnan vatandaşlarına Litani nehrinin kuzeyindeki bölgeden güneyine araçlarıyla hareket etmemeleri konusunda uyarıda bulundu. Netanyahu aynı zamanda İran’ı “Orta Doğu’da İsrail’in ulaşamayacağı hiçbir yer yok” cümleleriyle uyardı. ABD, İsrail’in kendilerine Lübnan’ın uzun süreli işgali için bir plan olmadığı konusunda güvence verdiğini söyledi.

I. Powell aceleci davranmamaya kararlı

ABD merkez bankası Fed’in Başkanı Jerome Powell’ın konuşması, dün ABD piyasaları için başlıca katalizördü. Fed Başkanı, Fed yetkililerinin sağlam ekonomik büyümeyi sürdürmek için faizi yirmi yılın zirvesinden düşürmeye devam edeceklerini söyledi, ancak son toplantıdaki gibi agresif bir indirim için bir neden görmediklerini de vurguladı.

• Aceleye gerek yok: Ekonominin güçlü bir durumda olduğuna, onu orada tutmak için gerekli araçlara kullanmaya devam edeceklerini söyleyen Powell, Fed yetkililerinin faiz oranlarını ekonomik aktiviteyi ne teşvik edecek, ne de yavaşlatacak bir seviyeye düşürmeye odaklandıklarını söyledi. Büyük indirim beklentilerini sınırlamak için de nokta grafiğine atıfta bulundu. “Ekonomi beklendiği performans gösterirse, bu yıl iki çeyrek puanlık kesinti daha anlamına gelir” diyen Powell, iş piyasasında daha fazla bozulma görürlerse büyük indirimlerin de mümkün olduğunu ekledi. Powell, agresif gevşeme için aceleye gerek görmediklerini de not etti.
• Endeksler: Endeksler Powell’ın ekonominin sağlam kalması durumunda merkezin büyük indirimlerden kaçınacağına yönelik sözlerinin ardından yükselmeyi sürdürdü. Üçüncü çeyreğin son işlem gününde S&P 500 %0,4, Nasdaq Bileşik %0,4 yükseldi. S&P 500’ün eylül kazancı %2, çeyreklik kazancı ise %5 oldu.
• Kaybedenler: Dün kaybedenler otomotiv sektöründendi. Volkswagen’in ardından Stellantis’in de yıla ilişkin kârlılık beklentilerini aşağı yönlü revize etmesi Ford, GM gibi otomotiv üreticilerinin hisselerine de yansıdı. Ford %2, GM %3,5 düştü.
• İstihdam verileri: Powell’ın açıklamalarının ardından en kısa vadede, bu cuma açıklanacak olan tarım dışı istihdam verilerinin önemi daha da arttı. İşgücü piyasasının seyri, ABD merkez bankasının bir sonraki adımlarına yön verecek.

II. Kritik dirençlerde kâr satışları

Yapı Kredi Yatırım analistleri, dün %1,14 kaybeden BIST 100’deki bu satışları “kritik dirençlerde kâr satışları” olarak yorumluyor. Dünkü özette de sözünü ettiğimiz gibi, yerli veya yabancı yatırımcıdan hacimli para girişi olmadığı için BIST 100 beklenen ivmeyi yakalayamıyor. Ayrıca BIST 100’ün geleceği için TCMB’nin gevşeme adımlarına dair beklentiler, not artışları, enflasyon ve büyümedeki seyir önemini koruyor. 3 Ekim’de enflasyon verisi takip edilecek.

• İmalat PMI: İstanbul Sanayi Odası tarafından yayımlanan İSO Türkiye İmalat PMI, eylülde 44,3’e geriledi ve 6 aylık gerileme trendini sürdürdü. Yavaşlama, Mayıs 2020’den bu yana ilk kez bu kadar belirgindi. İmalat PMI, üretimdeki güncel durumu gösteriyor ve 50 eşik değer altındaki tüm değerler olumsuz sinyal olarak yorumlanıyor.
• Chery de Türkiye’ye gelebilir: İstanbul’da olan ve hafta sonu yolu Beşiktaş’tan geçenler Dolmabahçe’den başlayıp Barbaros’a kadar uzanan hareketliliği sezmiştir. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın geçtiğimiz cumartesi Dolmabahçe’deki ofisinde Çin merkezli elektrikli araç üreticisi Chery yetkilileriyle basına kapalı bir görüşme gerçekleştirdiği biliniyor. Reuters’ın görüştüğü Türk yetkililer, Chery’nin Türkiye’de yatırım yapması konusundaki görüşmelerde son aşamalara gelindiğini söylüyor. Hatta kimi iddialarda, Samsun’da bir fabrika söylentilerine yer veriliyor. Chery, BYD’den sonra Türkiye’ye yatırımla ilgilenen ikinci Çin merkezli elektrikli otomobil üreticisi.

III. Bitcoin eylülü kayıplarla tamamladı

Mevsimselliğe meydan okuduğuna dair yazıp çizdiğimiz Bitcoin, üçüncü çeyreğin son işlem gününde %3 kaybederek 64 bin doların altına geriledi.

• Hem Asya hem Avrupa: Bitcoin’deki ilk kayıplar Japonya’nın Nikkei endeksinde görülen kayıplara bağlansa da CoinDesk’in aktardığına göre kayıpların yarısı Avrupa işlem saatleri sırasında gerçekleşti. Japonya’da yeni başbakan olarak belirlenen Shigeru Ishiba’nın “güçlü yen” odaklı politikaları destekleyeceğine dair sinyaller Nikkei borsasında kayıplara sebep oldu. Yine de kripto piyasasının henüz bu gelişmelerden o ölçüde etkilenmediği düşünülüyor.
• Bitcoin ETF’ler: 2024’ün başından bu yana hayatımızda olan spot Bitcoin ETF’ler pazartesi günü de 60 milyon doları aşan net girişle, sekiz günlük kazanç serisini sürdürdü. Spot Bitcoin ETF’ler geçtiğimiz hafta 1 milyar doları aşan net giriş gördü. Analistler bunu kurumsal ilginin arttığı yönünde yorumluyor.
• Başka? Perakende yatırım uygulaması Robinhood, Avrupa’daki kullanıcılarına kripto para transferi olanağı sunmaya başladı. Şirket, Avrupa Birliği’ndeki kullanıcılarının Bitcoin, Ethereum, Solana ve USDC gibi 20’den fazla dijital varlığı yatırma ve çekme olanağı bulabileceğini söyledi. Bu, Avrupa’daki Robinhood kullanıcılarına kripto varlıklarını kendi kendilerine saklama hakkı tanıyor. Ayrıca şirket, Bloomberg’ün daha önce iddia ettiği gibi, belirgin bir stabilcoin planı üzerinde çalışmadığını da söyledi.

IV. ABD limanlarında grev başladı

Uluslararası Liman İşçileri Derneği (ILA) tarafından temsil edilen 45 bini aşkın liman işçisi, gece yarısı ABD Doğu ve Körfez limanlarındaki milyarlarca dolarlık ticareti durdurdu. 14 büyük limanda grevler başladı. Pazartesi günü ABD Denizcilik İttifakı (USMX), altı yıl boyunca %50’lik bir ücret artışı teklif etti, ancak sendika bunu reddetti. ILA, altı yıl boyunca %77 oranında bir ücret artışı talep ediyor.

• Neden önemli? Söz konusu limanlar ABD ithalatının yarısına yakınını işliyor. JPMorgan’ın tahminleri, grevin günlük maliyetinin 5 milyar doları bulabileceğini gösteriyor. Grevin seçim sonuçlarını belirleme gibi daha da kritik etkileri olabilir, zira grev uzadıkça makro dengeleri bozabilir, bu da uzun süredir enflasyonla mücadele eden ABD için daha fazla kötü haber anlamına gelebilir.
• Maersk: Küresel okyanus taşıyıcılarının liderlerinden Maersk, ABD liman işçileri grevinin tedarik zincirlerini etkileyeceğini, kargolarda gecikmelere, artan maliyetlere ve lojistik zorluklara yol açacağını söyledi. “Daha uzun anlaşmazlık süreleri kesintileri daha da kötüleştirebilir, ithalat ve ihracat faaliyetlerini, konteyner bulunabilirliğini ve genel operasyonel verimliliği etkileyebilir” diye yazdı.
• Tedarik zincirinin bitmeyen çilesi: Tedarik zinciri istihbarat şirketi FourKites’tan Shana Wray, grevin en kötü zamanda geldiğini ve tedarik zinciri tıkanıklığı üzerindeki etkisinin Helene Kasırgası’nın geride bıraktığı yıkımı daha da kötüleştireceğini söyledi. Küresel tedarik zincirlerinin birbirini izleyen krizleri pandemiden bu yana hiç ara vermiyor. Pandemiden sonra liman sıkışıklığı ve giderek artan limana yanaşma süreleri gündemdeydi. Takip eden dönemde aşırı hava olayları bölgesel kesintilere sebep oldu. İsrail ve Hamas arasındaki gerilime Husiler gibi yerel gruplar dâhil olunca nakliyeciler Kızıldeniz yerine Ümit Burnu’ndan dolaşmak zorunda kaldı. Bu süreçte navlun fiyatları arttı, kapasiteler daraldı.
• Değişen dengeler: ABD limanlarında uzayabilecek bir grev ulaşım modları arasındaki geçişkenliği artırma potansiyeli taşıyor. Henüz yolda olan ürünlerin başka limanlara indirilmesi, oradan hava ya da kara yoluyla tekrar taşınması gerekecek. Grevi önceden görüp siparişlerini iptal eden ABD işletmeleri mevcut stoklarıyla idare etmeye çalışacak. Hava kapasiteleri bir süredir zaten problemli, özellikle Çin’den gelen kargolar dengeleri değiştiriyor. Önlem alan şirketlerin hava kargosuna talebi artarsa hava navlun fiyatları artacak, hava yolu taşıyıcıları müşteri tercihlerini gözden geçirecek, işletmeler yer kapma mücadelesine girişecek.

---

Sıcak gelişmelerle 𝕏’te, Portfolyo.co’da, Instagram’da ve LinkedIn’deyiz. Görüşmek üzere!

Son güncelleme: 1 Ekim 2024 - 12:07