Sermaye dostu asgari ücret

Herkese merhaba. ABD borsalarını ve kripto para piyasalarını Noel Baba ziyaret etti. ABD’de borsa yarım gün işlem gördü. BIST 100’de kapanışa göre gelen yükselişin sebebi asgari ücret telaşıydı. Türkiye’de MASAK mevzuatında kripto odaklı gelişmeler var. Bugün Armada Gıda için talep toplama süreci başlıyor. Başlayalım.

• Avrupa’nın en güçlü insanı: POLITICO’nun yıl sonu listelerine göre Giorgia Meloni, Avrupa’nın en güçlü insanı seçildi. “Doers”, “Disrupters”, “Dreamers” gibi farklı kategorilerde ilk sıralarda sırasıyla Ursula von der Leyen, Friedrich Merz ve Mark Rutte yer alıyor.

I. Yarım gün, tam kazanç

Noel arifesinde hisse senetleri kazançlıydı. S&P 500 %1,1 artışla 43.297 puan seviyesine çıktı. Nasdaq Bileşik %1,35 kazanarak 20 bin seviyesini aştı. Tesla %7’den fazla kazandı, Amazon ve Meta gibi şirketlerin her biri de %1’in üzerinde yükseldi. Tarihsel veriler, 1969’dan bu yana S&P 500’ün son beş işlem gününde ve ocak ayının ilk iki işlem gününde ortalama %1,3 değer kazandığını gösteriyor. Noel arifesindeki kazançlar da bu rallinin sinyali olarak yorumlandı.

• Bugün: Bugün Noel tatili dolayısıyla ABD endeksleri kapalı.
• Ay özeti: S&P 500 bu haftaki yükselişin ardından %0,1’lik bir kazançla aralık için yeşil tarafa döndü. Nasdaq aralık boyunca %4,2 yükseldi. Google %16, piyasa değeri 4 trilyon dolar yolculuğunda olan Apple yaklaşık %9 ve Elon Musk’ın Tesla’sı ayın başından beri %34 yükseldi. Palantir, yeni zirvelerini dünkü yarım günlük seansta kaydetti ve bu yıl %390’ın üzerindeki performansıyla S&P 500’de en büyük kazancı elde etme yolunda bir adım daha attı. 2025’in Nvidia’sı olabileceği düşünülen Broadcom %2 kazandı ve aylık kazancını %46’ya, yıllık kazancını %112’ye taşıdı.
• American Airlines, yeni yıl arifesinde bir havacılık şirketinin başına gelebilecek en zor şeylerden birini yaşadı ve geçici bir şekilde tüm uçuşlarını durdurmak zorunda kaldı. Üçüncü taraf bir donanım sağlayıcısında yaşanan teknik problem sebebiyle yolculuklar aksadı, 900 uçuş rötar yedi.
• Bankalardan Fed’e dava: JPMorgan, Citigroup ve Goldman Sachs gibi bankaları temsil eden Banka Politikası Enstitüsü ve Amerikan Bankacılar Birliği başta olmak üzere bir dizi endüstri grubu, Fed’e stres testleri nedeniyle dava açtı. Gruplar, stres testine karşı olmadıklarını, ancak mevcut sürecin yetersiz kaldığını ve banka sermayesi üzerinde belirsiz yükümlülükler ve kısıtlamalar yarattığını söyledi. Fed’in stres testi, her yıl değişen hipotetik bir resesyon senaryosu altında büyük bankaların kayıp, gelir ve sermaye seviyelerini tahmin ederek dayanıklılığını değerlendiriyor.

II. BIST 100’de asgari ücret coşkusu

Öncesinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın perşembe veya cuma diye takvimlendirdiği Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun dördüncü toplantısı ani bir biçimde dün akşam gerçekleştirildi. Saatler 20:40’ı gösterirken de Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2025’te uygulanacak asgari ücretin %30 artışla 22.104 TL olduğunu duyurdu. Muhalefet rakamı eleştirdi, piyasa uzmanları ve ekonomistler “sermayenin istediğinin olduğuna” dikkat çekti. Türk-İş 29.583 TL talep etmişti. Kimi yorumlara göre mevcut rakam, şubat ayında açlık sınırının altında kalacak. İlk yorumları dün gece şurada derledik.

• Borsa İstanbul: Asgari ücret kararının TCMB’nin yılın son faiz kararı için gerçekleştireceği toplantının öncesinde gerçekleştirilmesi BIST 100’e kapanışa bir saat kala kazanç getirdi ve endeks dün günü %0,48 yükselişle 9.673 puandan tamamladı. Vadeli işlem opsiyon piyasasında akşam işlemlerinde BIST 30 kontratı, asgari ücret kararının ardından yükselişe geçti. Bugünkü açılış, %1,80 yükselişe işaret ediyor. Yapı Kredi Yatırım’a göre endekste yükselişin devamı için 9.900 direncinin aşılması gerekiyor.
• Faiz? Daha önce de özetlerde yer verdiğimiz gibi TCMB’nin bu toplantıda faiz indirmesi bekleniyor; asgari ücret artış oranı da bu beklentileri daha da güçlendiriyor. JPMorgan, TCMB’nin yarın gerçekleştireceği toplantıda 150 baz puanlık indirim bekliyor.
• İçkilerde ÖTV: Yüksek alkollü ve damıtılmış içkilerin özel tüketim vergisi, 1,269 TL’den 1,428 TL’ye yükseltildi. Son güncelleme 3 Temmuz 2024’te yapılmıştı.
• Veriler: TCMB’nin yayımladığı aralık verilerine göre kapasite kullanım oranı aralıkta bir önceki aya göre 0,3 puan azaldı. Reel kesim güven endeksi de 1,3 puan azalarak 99,1 oldu.

III. MASAK mevzuatında kripto güncellemeleri

Kripto para piyasaları birkaç günlük dalgalı ve kayıplı seyrin ardından Noel Baba rallisini selamladı. Bitcoin biraz toparlandı, 98 bin doların üzerine kadar çıktı. Bu özetin yazıldığı saatlerde BTC, 98 bin dolar sınırındaydı. Ethereum 3.480 dolar, Ripple 2,29 dolar ve Solana 198 dolar seviyelerinde işlem görüyordu.

• MASAK mevzuatı: Dün gece yayımlanan Resmî Gazeteyle Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı (MASAK) mevzuatında bazı güncellemelere gidildi. Paribu’nun hukuk direktörü Mehmet Türkaslan, güncelleme için “Kripto varlık hizmet sağlayıcılar da ‘finansal kuruluş’ hâline geldi” diyor. KVHS’leri MASAK yükümlüsü kılan ilgili güncelleme, kripto varlık hizmet sağlayıcılar (KVHS) tarafından aracılık edilen kripto varlık transferlerinin nasıl yürütüleceğini ayrıntılandırıyor. Ayrıca hesap açılışı, kimlik doğrulama süreçleri gibi, hâlihazırda banka ve elektronik para kuruluşlarının uyguladığı prosedürlerden KVHS’ler de yükümlü tutuluyor. MASAK mevzuat güncellemesi, kripto varlıkların muhasebeleştirilmesine ilişkin düzenlemeyi ve TÜRKPATENT’in ürün ve hizmet listesine eklenmesini takip etti. Başka bir deyişle otoriteler, 2024’ün son günlerinde kripto sektörünün mevcut işleyişe entegre edilmesi için arka arkaya adımlar attı.
• Favoriler: CoinGecko’nun kategori trafiklerine göre yaptığı sıralama, memecoin’lerin 2024’te en çok ilgi gören kripto teması olduğunu gösteriyor. Memecoin’leri yapay zeka ve gerçek dünya varlıkları izlerken Solana memecoin’leri ve Solana ekosistemi de arkasından geliyor. Kripto para piyasalarının bir yılını 10 başlıkta özetlediğimiz ⏪ 2024 özeti: Kripto piyasaları bültenimizi hatırlatalım.

IV. Silikon Vadisi, savunma bütçesinden pay kapmak istiyor

The Financial Times, ABD’nin en büyük savunma teknolojisi şirketlerinden ikisi olan Palantir ve Anduril’in, “ana yüklenici” olma hedefiyle ABD hükümetinin işleri için ortak teklif verecek bir konsorsiyum oluşturmak üzere rakiplerle görüştüğünü yazdı. Habere göre Konsorsiyumun, ocak gibi erken bir tarihte bir dizi teknoloji grubuyla anlaşmaya vardığını duyurması bekleniyor.

• Kimler var? Konuya yakın kaynaklar, ABD hükümetinin yağlı kapısını aşındıracak bu yeni teknoloji devleri arasında Elon Musk’ın SpaceX’i, Sam Altman’ın OpenAI’ı, otonom gemi üreticisi Saronic ve yapay zeka veri grubu Scale AI yer alıyor.
• Öncekiler: Malum, ABD hükümetinin 850 milyar dolarlık savunma bütçesinden en çok ekmek yiyenler, Lockheed Martin, Raytheon ve Boeing. Bu yeni nesil şirketler, büyük pastadan pay kapmak ve çoğunlukla üretimi yıllar alan, yüksek maliyetli uçaklar ve gemiler üreten ve hatta bu yüzden eleştirilen üçlünün kurduğu oligapolü sarsmak istiyor.
• FT’ye göre: The Financial Times, Ukrayna ve Orta Doğu’daki savaşların ve ABD-Çin gerginliğinin, hükümetin askerî amaçlarla kullanılabilen gelişmiş yapay zeka ürünleri geliştiren teknoloji şirketlerine olan bağımlılığını artırdığını ve yatırımcıları sektöre teşvik ettiğini söylüyor. Hatta dünkü kısa seansta dahi tüm zamanların en yüksek seviyesini yenileyen Palantir’in bu yükselişi de buna bağlanıyor.
• Akıl almaz değerlemeler: Peter Thiel’in Palantir‘i, mevcut piyasa değeriyle ABD’nin en büyük silah üreticilerinden Lockheed Martin’den daha büyük. SpaceX’in değerlemesini 350 milyar dolara taşıyarak dünyanın en değerli özel şirketi olduğu, OpenAI’ın ise 157 milyar dolar değerlemeye sahip olduğu biliniyor.
• Isınma turları: Haberde, OpenAI’ın hizmet sözleşmesini güncelleyerek geliştirdiği modellerin savunma amaçlı kullanımını açıkça yasaklamadığı belirtiliyor. Ayrıca Palantir’in platformunun bu yıl Anduril’in otonom yazılımı Lattice’le entegre edilerek ulusal güvenlik hizmeti için YZ sağlandığı hatırlatılıyor. SpaceX zaten hâlihazırda NASA’nın çalıştığı ortaklardan biri. Öte yandan Anduril’in drone savunma sistemlerini OpenAI’ın yapay zeka modelleriyle birleştirdiği vurgulanıyor.

Gün boyunca önemli iş dünyası ve piyasa gelişmelerini portfolyo.co’da, 𝕏’te, Instagram’da ve LinkedIn’de izlemeye devam edeceğiz.

Son güncelleme: 25 Aralık 2024 - 11:33