Yeni dünyanın külhanbeyi

Herkese merhaba. Bugün 4 Şubat. Piyasalar sadece yeni dünyanın külhanbeyi Donald Trump ve onun gümrük tarifelerini konuşuyor. Zira Çin de misillemelere dair adım atıyor. Kripto piyasaları Meksika ve Kanada’ya yönelik tarifelerin ertelenmesiyle rahatladı. Türkiye’de enflasyon verisine dair yorumlar gündemde.

• Santorini: AFAD, Ege Denizi’nde Santorini adası çevresinde 28 Ocak’tan bu yana 400’den fazla deprem kaydedildiğini açıkladı. Türkiye’ye en yakın deprem 140 kilometre mesafede. BBC’nin aktardığına göre depremlerin derinlikleri 5 ila 25 kilometre arasında değişiyor. Ada sakinleri adayı terk ediyor. Naci Görür, 2 Şubat’ta yaptığı bir paylaşımda “Ege kıyılarımızda söz konusu yere yakın vatandaşlarımızın dikkatli olmasını öneriyorum” yazdı.

---

I. Ne yapacağını şaşıran bir piyasa

ABD endeksleri pazartesi günü kayıplarla kapandı, ancak Meksika ve Kanada’ya yönelik tarifelerin erteleneceğine dair haber sonrası toparlandı. S&P 500 %0,8, Nasdaq Bileşik %1,2 geriledi. Dow Jones endeksindeki kayıplar ise %0,3 ile sınırlı kaldı.

• Temel endişe: Gümrük vergileri Trump’ın söz verdiği vergi indirimlerini ve diğer “iş dostu” uygulamaları finansa etmenin başlıca kaynağı olarak görülüyor. Ancak sert tarifeler uygulamanın enflasyonist etkileri olması muhtemel. Örneğin Baird analisti Luke Junk, Meksika ve Kanada’ya yönelik (ertelenen) tarifelerin ABD’de otomobil satışlarını 1,1 milyon azaltacağını düşünüyordu. Ayrıca ithal otomobil ve kamyonların maliyetine yaklaşık 10 bin dolar, ABD’de üretilen araçların maliyetine de 1.250 dolar eklemesini bekliyordu. Enflasyonist etki, daha temkinli bir Fed demek. Düşmeyen faiz ise hisse senetleri için zorlu koşulların devam etmesi anlamına geliyor.
• Şirketler: Ertelenmiş olsa da tarife tehdidi General Motors ve Toyota hisselerine %3, Stellantis’e %4 kayıp olarak yansıdı. Tesla %5,2 değer kaybetti ve Muhteşem Yedili’yi de beraberinde, aşağı doğru sürükledi. Nvidia kayıplarını sürdürdü ve dünkü seansta %2,8 değer kaybetti; Apple ise %3,4 geriledi. Amazon, Google, Microsoft, Broadcom gibi diğer ağırlığı yüksek teknoloji şirketleri de geriledi.
• Palantir: Palantir’e ayrı bir parantez hiç fena olmaz. ABD’nin yeni döneminde ülkenin kamu kurumlarının en önemli yüklenicilerinden biri olması beklenen Palantir, güçlü bilançosu sonrası kapanış sonrası işlemlerde %20’den fazla yükseldi.

---

II. Küresel krizlere aşırı duyarlı BIST 100

Dün küresel piyasaların neredeyse tamamına hâkim olan satış dalgası BIST 100’ü de vurdu. BIST 100 endeksi dün %2,30 değer kaybıyla 9.774 puandan kapandı. Bugünkü açılış %0,39’luk bir kazanca işaret ediyor. 9.750 destek seviyesi izleniyor.

• Ve tabii enflasyon: Dün Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı ocak ayı enflasyon verisi beklentilerin üzerinde geldi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, temel mallarda yıllık enflasyonun %24 ile son 38 ayın en düşük seviyesinde olduğuna, hizmet enflasyonunun geçtiğimiz yıla göre 27 puan gerilediğine dikkat çekti. Şimşek’e göre ocak ayı enflasyondaki artış dönemsel etkilerden kaynaklandı. Yine de Şimşek, son 4 ayın en düşük ocak ayı verisinin gerçekleştiğine vurgu yaptı.
• Bağlam: Şimşek’in X paylaşımına kullanıcılar bağlam ekledi ve “Bakanlığa geldiği Haziran 2023’te yıllık enflasyon %39,59 idi. Bugün açıklanan %42,1’lik veriyi göz önüne alınca 20 aylık görev süresinin sonunda enflasyonda bir düşüş yaşanmadığı ortaya çıkıyor” yazdı.
• Ekonomistler ne diyor? Ekonomistler genel olarak “hedefi tutturmak imkânsız” diyor. Kalan 10 ayda enflasyonun aylık bazda ortalama %1 olarak açıklanması gerekiyor. Bu durumda gözler bu cuma gerçekleştirilecek enflasyon raporu sunumuna çevriliyor.
• Halka arzlar: Seranit Granit bugünkü gong töreni sonrası işlem görmeye başlıyor. Vişne Madencilik’in talep toplama süreci devam ediyor.

---

III. Rollercoaster

Tarife risklerini yoğun bir biçimde fiyatlayan ve pek çok yatırımcıyı terste bırakan kripto para birimleri pazartesi günü 2,2 milyar doların tasfiye olmasına neden oldu. Meksika ve Kanada tarifelerinin ertelenmesi ve kripto çarı David Sacks’in bugün kriptoya odaklanan bir basın toplantısı düzenleyeceğine dair haberlerin ardından kripto para birimleri de %20 değer kazandı. Ancak Çin’in karşı tarifeler uygulaması bu kazançların da bir kısmını sildi.

• Piyasa: Bu özetin yazıldığı saatlerde Bitcoin %3 kazançla 98.300 dolar seviyelerinde işlem görüyordu. Ethereum %4,6 kazança 2.694 seviyelerindeyken Ripple %5’in üzerinde kazanla 2,48 seviyelerindeydi.
• Ne diyorlar? HashKey’den Ben El-Baz, ABD-Çin tarife anlaşmazlığının risk varlıklarına olan iştahı azaltabileceğini ve kripto endüstrisinde geçtiğimiz yıl boyunca boğa piyasasını besleyen olumlu duyguyu daha da etkileyebileceğini söylüyor. El-Baz, ABD’den gelecek “kripto dostu” politikaların tarifelerden kaynaklanan hasarı toparlayabileceğini de not düşüyor.
• Bitcoin, altın mı? Çok uzun süredir diğer risk varlıklarıyla hareket eden Bitcoin için kullanılan “dijital altın” tabiri de eskiyor. Presto Research’ten Min Jung, “Daha fazla insan Bitcoin’i dijital altın olarak görse de, hâlâ büyük ölçüde bir risk varlığı olarak işlem görüyor” diyor.

---

IV. Şimdi kim kime ne kadar tarife uyguluyor?

Pazartesi günü ABD Başkanı Donald Trump’ın hafta sonu Meksika, Kanada ve Çin’e yönelik gümrük vergisi kararlarıyla sarsıntılı başladı. Meksika ve Kanada’ya yönelik tarifeler, Trump’ın üretimi ABD’ye taşımak gibi gerekçelerin yanı sıra iki sınır komşusundan ülkeye gelen yasa dışı ürünlere önlem alma girişimiydi. ABD ithalatının yarısını oluşturan Meksika ve Kanada, ilerleyen saatlerde Trump’la anlaşmayı başardı. Anlaşma, %25 gümrük vergisini bir ay erteledi.

• Anlaşma şartları: Kanada, yeni bir “fentanil çarı” atadı. Kartelleri terörist olarak listeleme sözü verdi. Organize suç, uyuşturucu kaçakçılığı ve kara para aklamayla mücadelede ABD’ye katılacağını söyledi. Trudeau, organize suç ve fentanil konusunda yeni bir “istihbarat direktifi” imzaladığını söyledi. Ayrıca Trudeau, aralıkta duyurduğu 1,3 milyar Kanada doları tutarındaki planla ilerlediğini söyledi. Trudeau’dan birkaç saat önce de Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum ve Trump, Meksika’nın sınıra 10 bin kişilik bir güvenlik ekibi gönderme konusunda anlaşmıştı.
• Çin? Çin’e yönelik tarifelerle ilgili henüz bir gelişme yok. Trump bir anlaşma için açık kapı bıraksa da misillemeler geldi. Beyaz Saray Basın Sözücüsü Karoline Leavitt, Trump’ın Şi Cinping’le görüşmeyi planladığını söyledi, ancak karşılıklı önlemler için harekete geçildi. Çin de misilleme olarak ABD’den Çin’e gelen bir dizi ürün için %10 gümrük vergisi koydu, ayrıca Google için antitröst soruşturması başlattı. Tommy Hilfiger ve Calvin Klein gibi markalar da kara listeye alındı. Ayrıca Çin, ABD’yi Dünya Ticaret Örgütü’ne şikâyet edeceğini söyledi.
• Piyasa: Çin’in ABD’den gelen emtialara gümrük vergisi uygulayacağını duyurmasının ardından petrol düşmeye devam etti; WTI 72 dolara geriledi, Brent petrol ise 75 dolar civarında seyretti. Yuan dolar karşısında kayıplarını artırdı, altında değişim olmadı. Meksika ve Kanada doları bir aylık erteleme sonrası kayıplarını tersine çevirdi. ABD hisseleri de, ilgili başlıkta özetlediğimiz üzere düşüşlerin bir kısmını geri kazandı.

---

Gün boyunca önemli iş dünyası ve piyasa gelişmelerini portfolyo.co’da, 𝕏’te, Instagram’da ve LinkedIn’de izlemeye devam edeceğiz.

Son güncelleme: 4 Şubat 2025 - 11:19