DeepSeek nedir, neden önemli?

Bu yazı ilk olarak Portfolyo Piyasa Özeti’nin 27 Ocak sayısında yayımlanan yazının genişletilmiş versiyonudur.

Çin merkezli yapay zeka girişimi DeepSeek tarafından geliştirilen yeni model, ABD’nin yapay zeka alanındaki hâkimiyetini tartışmaya açtı. OpenAI’ın tahtını sarsan DeepSeek App Store’da bir numaraya yerleşti, küresel piyasalar DeepSeek etkisiyle hareketlendi.

Başlarken

Yeni yılın henüz ilk ayını tamamlıyoruz ve bir yıla yetecek kadar yapay zeka işittik, doğru. Ancak ABD merkezli teknoloji yayınlarının ve teknoloji Twitter’ının gözü son günlerde Çin’de. Hakkında çok şey bilinmeyen Liang Wenfeng tarafından kurulan DeepSeek’in yayımladığı son yapay zekâ modelinin OpenAI’ın tahtını sarsıp sarsamayacağı konuşuluyor. Donald Trump’ın yapay zeka merkezi olma konusundaki ısrar ve telaşının haklılığını ve yapay zekanın küresel rekabetin en yeni ve güncel alanı olduğunu doğrulayan DeepSeek nedir ve neden önemlidir, anlamaya çalıştık.

DeepSeek nedir?

WIRED’da yer alan bir makaleye göre DeepSeek, Çin’in en iyi performans gösteren ve yönettiği varlığı 15 milyar doların üzerine taşıyan kuant hedge fonu High-Flyer’ın bir araştırma birimi olarak kuruldu. Habere göre High-Flyer, yıllardır GPU stokluyor ve finansal verileri analiz etmek için Fire-Flyer bilgisayarları üzerinde çalışıyordu. 2023’te Liang Wenfeng, sermayeyi yapay zekaya yatırmaya başladı.

Ne oldu?

DeepSeek, 20 Ocak’ta DeepSeek – r1 adını verdiği yeni modelini yayımladı ve bu, Silikon Vadisi’nin en çok konuşulan gelişmelerinden birine dönüştü. Üçüncü taraf benchmark araçları, DeepSeek – r1’in OpenAI’ın son modeli o1’i birden fazla kriterde geride bırakabildiğini gösterdi. 27 Ocak sabahında DeepSeek, App Store’da en çok indirilen yapay zekâ uygulaması olmuş; Nasdaq-100 vadelilerine %2’den fazla kayıp getirmişti.

DeepSeek’te ne farklı?

DeepSeek’in modelleri açık kaynaklı ve ücretsiz. OpenAI’ın yaptığını aşan bir teknolojiyi daha ucuza, daha kısa sürede geliştirebildiği; OpenAI’ın 200 dolara sunduğu teknolojiyi %95 daha ucuz sunabildiği biliniyor. Meta’nın Llama 3.1’ini, OpenAI’ın GPT-4o’sunu ve Anthropic’in Claude Sonnet 3.5’ini geride bırakan r1’den önceki modelin iki ay içinde, 6 milyon dolardan daha az maliyetle geliştirildiği söyleniyor. Öte yandan Sidney Teknoloji Üniversitesi’nden Marina Zhang, DeepSeek’in gelişmiş donanımın kabiliyetine güvenmek yerine yazılım odaklı optimizasyonu öncelediğini söylüyor. Bu gelişme ABD’nin yapay zeka yarışındaki liderliğini ve tüm büyük teknoloji şirketlerinin milyarlarca dolar yatırdığı çabaları tartışmaya açıyor.

Hızlı ticarileştirmeden ziyade uzun vadeli ilerleme

Zhang’a göre DeepSeek, açık kaynak yöntemleri benimseyerek kolektif uzmanlığı bir araya getiriyor. Bu sayede kaynak kısıtlamaları ortadan kalkıyor ve ayrıca geliştirme hızı da iyileşiyor. Marina Zhang, DeepSeek için “hızlı ticarileştirmeden ziyade uzun vadeli teknolojik ilerlemeye öncelik veren yeni nesil Çin merkezli teknoloji şirketlerini temsil ediyor” diyor.

Perde arkası

WIRED, DeepSeek’in bu başarısını bir imkânsızlık hikâyesi olarak anlatmayı seçiyor. Ekim 2022’de ABD hükümetinin Çin merkezli yapay zeka şirketlerinin Nvidia’nın H100 gibi son teknoloji yarı iletkenlerine erişimini kısıtlayan ihracat kontrolleri uygulamaya başladığını hatırlatan yazı, şirketin bu kısıtlardan darbe aldığını söylüyor. Yerel bir medya kanalına verilen röportajda DeepSeek Kurucusu Liang’ın “Karşılaştığımız sorun hiçbir zaman finansman olmadı, gelişmiş çiplerdeki ihracat kontrolü oldu” ifadelerine yer veren yazı, DeepSeek’in bu imkânsızlıktan yeni bir başarı hikâyesi yazdığını vurguluyor.

DeepSeek liderlerin de gündeminde

OpenAI topluluğu, DeepSeek’in performansının, OpenAI’ın fiyatlandırma politikasını değiştirmesini ve fiyatları düşürmesini umuyor. Hatta Sam Altman’ın 23 Ocak’ta yaptığı ücretsiz o3-mini duyurusunun da DeepSeek etkisi olduğu düşünülüyor. Davos’ta Microsoft CEO’su Satya Nadella, DeepSeek’i çok etkileyici buluyor ve “Çin’deki gelişmeleri çok, çok ciddiye almalıyız” diyor. Nvidia’nın kıdemli araştırma müdürlerinden Jim Fan, “ABD dışındaki bir şirketin açık, öncü araştırmayı canlı tuttuğu bir zamanda yaşıyoruz” ifadeleriyle DeepSeek’in yapay zeka ilerlemesine katkısına vurgu yapıyor. Perplexity CEO’su Aravind Srinivas, DeepSeek’in çözüm yolu bulma gereksinimiyle çok verimli bir şey icat ettiğini söylüyor.

DeepSeek’in bu momentumu koruyup koruyamayacağı ya da OpenAI’ın tahtını sarsıp sarsamayacağı henüz kesin değil; ancak geleneksel iş yapma biçimlerinin ve fikri mülkiyetin henüz uyum sağlayamadığı bu alandaki rekabet hikâyeleri 2025 boyunca ilgi çekici olmayı sürdürecek.

Son güncelleme: 27 Ocak 2025 - 10:07