Eylül enflasyonuna ilk yorumlar: “Program çalışmıyor”

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) eylül ayı tüketici fiyat endeksi verilerini açıkladı. Rapora göre TÜFE’deki değişim eylülde aylık bazda %2,97, yıllık bazda %49,38 olarak ölçüldü. Ağustosta aylık enflasyon %2,47 olarak ölçülmüştü.

AA Finans’ın eylül enflasyon beklenti anketine göre ekonomistler aylık enflasyonun %2,09, yıllık enflasyonun %48,11 olmasını bekliyordu. Bloomberg anketinde ise tahminler yıllık %48,3’e işaret ediyordu. TÜİK’in açıkladığı aylık enflasyon sonuçları farklı anketlerdeki beklentilerin üzerinde geldi.

Eğitim fiyatları %14,2 arttı

TÜİK’in enflasyon raporuna göre eylül ayında en çok artış %14,21’le eğitim harcama grubunda görüldü. Eğitimi %4,16 artışla alkollü içecekler ve tütün izlerken bu kategoriyi de konut, giyim ve ayakkabı gibi harcama grupları takip etti.

Reel faiz pozitif bölgeye geçti

Yıllık enflasyon %49,38’le %50’lik politika faizinin altına indi ve üç yıl aradan sonra reel faiz pozitif bölgeye geçti.

İlk yorumlar: “Program çalışmıyor”

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yıllık enflasyondaki aylık değişime dikkat çekti ve hizmet enflasyonunda düşüşün yavaş gerçekleştiğini vurguladı. Dezenflasyon sürecinin devam ettiğini söyleyen Şimşek, 2025’in ikinci yarısına işaret etti.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yıllık enflasyondaki aylık değişime dikkat çekti ve hizmet enflasyonunda düşüşün yavaş gerçekleştiğini vurguladı. Dezenflasyon sürecinin devam ettiğini söyleyen Şimşek, 2025'in ikinci yarısına işaret etti.https://t.co/b6NYOkWRIt

— Portfolyo (@portfolyo_co) October 3, 2024

Eski TCMB Başekonomisti Hakan Kara hammadde fiyatları ve dolar endeksinin düştüğü, iç pazarda talebin zayıfladığı, kurun ve ücretlerin baskılandığı bir dönemde enflasyon hâlâ yüksekse “bunun tek açıklaması beklentilerin henüz düzelmemiş olmasıdır” dedi.

Finansal piyasalar uzmanı İris Cibre, TCMB’nin yıl sonu beklentisi olan %38’in tutması için aylık ortalama %0,5, üst bant %42 için ise aylık ortalama %1,5 enflasyon açıklanması gerektiğini hatırlatarak mevcut verinin dezenflasyonist sürece girilmediğini gösterdiğini, “programın çalışmadığını” söyledi.

Merkez Bankası'nın yıl sonu beklentisi 38%'in tutması için aylık ortalama 0,5%
üst bant 42%'nin tutması için aylık ortalama 1,5% enflasyon açıklanmalı

Bu data ne yazık ki dezenflasyonist sürece girmediğimizi gösteriyor

Program çalışmıyor… https://t.co/uTs0C4WyN1

— İris Cibre 🐦 (@iriscibre) October 3, 2024

Eski merkez bankacı ve iktisatçı Ali Çufadar, enflasyonun çok yüksek olduğuna ve temmuz – eylül döneminde kurun %6,3 arttığına dikkat çekti. Hep artan kurla enflasyon beklentilerinin hızlı düşmeyeceğini söyleyen Çufadar, mevcut faizin enflasyonist etkisinin dezenflasyonist etkisini azalttığını iddia etti.

Duruşum 3⃣
📍Vatandaş zaten eziliyor; ekonomi iyice yavaşladı.
📍Bizde "asli LİNK" kurdur.
📍Fahiş faizi neden uyguluyoruz? Kur üzerindeki etkisini yok ediyorsak.
📍Mevcut taktikte; fahiş faizin enflasyonist etkisi, dez-enflasyonist etkisini azaltıyor.

— Ali Çufadar (@ali_cufadar) October 3, 2024

Ekonomist Murat Sağman, bu verilerle kasımda olası bir faiz indirimi ihtimalinin biraz daha zorlaştığını not etti.

Bloomberg’e görüş veren ekonomist, İş Portföy Araştırma Departmanı yöneticisi Hande Şekerci, eğitimin yanı sıra konut, giyim, restoran ve otel ve gıda fiyatlarının da projeksiyonlarından yüksek olduğunu söyledi. Hizmet enflasyonunun yapışkan olduğunu ve “kötüleşen fiyatlandırma davranışının dayanıklılığının kırılmasının zor olduğunu” belirten Şekerci, TCMB’nin kasımda faiz indirimlerine başlaması gerektiğini düşünmediklerini ifade etti.

Koç Üniversitesi’nden Selva Demiralp, eylül enflasyonunda gıda ve ulaşımdaki artışlara dikkat çekerek bu durumun hanehalkı enflasyon beklentilerini etkileyeceğini ve bunun da enflasyonla mücadeleyi zorlaştıracağını söyledi.

“2026 sonunda hedefimiz tek haneli enflasyon”

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, dün T24’ün 15. yılı kapsamında düzenlenen bir etkinlikte “İstikrar ve Reform Programı” başlıklı sunumuyla sahnedeydi. Mevcut programın kalıcı düşüş için gereken şartları oluşturduğunu, hedefin 2026 sonunda enflasyonu tek haneye indirmek olduğunu söyledi.

Hanehalkı beklentileri düştü

Selva Demiralp ve ekibinin Konda iş birliğiyle hazırladığı eylül Türkiye Hanehalkı Enflasyon Beklenti Anketi (TEBA) sonuçları şu şekilde ölçüldü:

• Eylül 2024 itibarıyla yıllık enflasyon beklentisi %109 | Önceki ay: %113
• Yıl sonu enflasyon beklentisi %94 | Önceki ay: %96
• Eylül 2025’e kadar olan 12 aylın dönemde enflasyon beklentisi %96  Önceki ay %101

Her üç göstergede de düşüş görüldü. Bu ayki ankette katılımcılara enflasyon beklentilerini hangi kriterlere göre oluşturdukları soruldu. Katılımcıların %82,2’si market ve gıda fiyatlarını, %61,4’ü ise akaryakıt, benzin, mazot, ulaşım fiyatlarını işaretledi.

(2/5) Bu ayki ankette katılımcıların enflasyon beklentilerini hangi kriterlere göre oluşturduklarına dair bir soru yer almıştır. Elde edilen bulgular, beklenti oluşumunda hissedilen enflasyon algısının ön planda olduğunu göstermektedir.
Enflasyon beklentilerini şekillendiren en… pic.twitter.com/DW5IDPzhxh

— Selva Demiralp (@SelvaDemiralp) September 29, 2024

Son güncelleme: 3 Ekim 2024 - 12:49