Ana Sayfa
► Matematikçi ve hedge fon yöneticisi Jim Simons, 10 Mayıs’ta, 86 yaşında yaşamını yitirdi.
► Tarihsel verileri kullanarak kısa dönemli örüntüler keşfeden ve 1988 – 2018 arasında yıllık ortalama %39 getiri elde etmeyi başaran Medallion fonunun kurucusu Jim Simons, “piyasaların şifresini çözen adam” olarak biliniyordu.
Chern-Simons formuna ismini veren, para kazanma makinesi olarak tanımlanan Renaissance Technologies’i kuran, ABD borsalarının şifresini çözen matematikçi ve hedge fon yöneticisi Jim Simons, 10 Mayıs’ta, 86 yaşında, New York’ta hayata gözlerini yumdu.
Akademiden yatırım dünyasına 40’lı yaşlarında giren James Harris Simons, niceliksel analizle verilerdeki fiyat değişikliklerini öngören kalıplar buldu. İstatistik ve matematiği kullanarak trendleri keşfedebilmiş olması Jim Simons’ı Forbes’a göre 30,7 milyar doları aşkın servetiyle ABD’nin en zengin 25’inci insanı hâline getirdi. Başarılı tekniğiyle hedge fon dünyasında yeni bir kapı aralayan Simons, Piyasaların Şifresini Çözen Adam gibi kitaplara ilham verdi.
Matematiksel modelden topolojik kuantum alan teorisine
25 Nisan 1938’de Cambridge’de doğan Jim Simons, MIT’den matematik lisans derecesini 1958’de aldı. Doktorasını Bertram Kostant ile 1961’de, 23 yaşında, Berkeley’de yapan Simons, bu süreçte Shiing-Shen Chern ile çalışmaya başladı. O dönemleri ve Chern’i “Chern, yüzyılın en iyi matematikçilerinden biriydi” şeklinde anlatan Simons, üç boyutlu Öklid uzayına benzeyen topolojik uzay 3-manifold’ların ikincil karakteristik sınıflarını keşfettikleri ve Albert Schwarz’ın bulacağı topolojik kuantum alan teorisine zemin hazırlayan Chern – Simons formunu “güzel bir matematik işiydi” ifadeleriyle özetliyor.
“Ama daha ilginci, fizikte de kullanıldı. Bilmediğimiz bir şeydi, en azından ben fizikle ilgili hiçbir şey bilmiyordum, Chern’in de çok şey bildiğini düşünmüyorum. Makalenin çıkmasından 10 yıl sonra, Princeton’dan Ed Witten adlı biri bunu sicim kuramına uygulamaya başladı. Rusya’daki insanlar da “yoğun madde” adlı şeye uygulamaya başladı. Günümüzde, orada Chern-Simons değişmezleri olarak adlandırılan bu şeyler fizik aracılığıyla fazlasıyla yayıldı. Bu muhteşem. Fakat matematiğin olayı budur. Nereye gideceğini bilemezsiniz.”
Jim Simons
1.000 doları 34 yılda 42 milyon dolara dönüştüren algoritma sırları
Kuant Kralı olarak da anılan Jim Simons’ı akademide adı bilinen isimlerden biri hâline getiren hikâyesi, 1964’te Ulusal Güvenlik Ajansı’nda (NSA) devam etti. Ancak Vietnam Savaşı’na karşı duran görüşleri sebebiyle NSA’deki görevinden uzaklaştırılan Jim Simons’ın bir sonraki durağı Stony Brook Üniversitesi oldu.
1988’e gelindiğinde Simons, Monemetrics adında bir hedge fon yönetimi şirketi kurdu. Şirketin ismi daha sonra Renaissance Technologies olarak değiştirilecekti. Borsadaki tarihsel verilerin matematiksel modellerini oluşturmanın imkânına ikna olan Simons, Leonard E. Baum ve James Axe gibi matematikçileri işe aldıktan sonra Medallion Fonu’nu kurdu.
1988’de S&P 500’e 1.000 dolar yatıran birinin bugün elinde 40 bin dolar olurdu. Berkshire Hathaway yatırımcıları, bahsi geçen süreçte 152 bin dolar elde ederdi. Ancak Simons’ın Medallion Fonu’na 1988’de 1.000 dolar yatıran biri, 36 yıl sonra 42 milyon dolara sahip olacaktı.
Kısa vadeli trendlerden kazanmanın yolunu bulmak
1990’a gelindiğinde Simons ve Ekibi, New York’taki genel merkezlerinde, kısa vadeli örüntüleri kullanarak para birimi, emtia ve diğer piyasalardan kâr etmenin yolunu buldu. Wall Street Journal, bu gizemli yolu şöyle özetliyor: Yatırımları kısa süreler, hatta dakika bazında tutmak, neredeyse tüm ticaret kararlarını bilgisayarlar aracılığıyla vermek ve Wall Street tarihindeki hiçbir kurala benzemeyen bir gizlilik perdesini korumak.
AQR Capital Management’tan Clifford Asness, Simons’ın “tüm zamanların en büyüğü” [GOAT] olduğunu söylüyor. “Aynı zamanda hoş, nazik, cömert ve şefkatli bir adam olması, durumu daha da şaşırtıcı kılıyor.”
1988 – 2018 arasında, ücretler sonrasında yıllık ortalama %39 getiri elde eden, takip eden dönemde de George Soros, Warren Buffett, Peter Lynch gibi diğer eski kurtlardan daha iyi performans gösteren Medallion’ın sırrı, tek bir algoritmaya değil, Simons’a göre “bir sürü küçük sırra” dayanıyordu.
“Etkin Piyasalar Hipotezi (Efficient Market Theory), veride, fiyat geçmişlerinde geleceğe dair hiçbir ipucu yoktur, fiyat bir bakıma her zaman doğrudur. Ama bu doğru değil. Verilerde, hatta tarihsel fiyat verilerinde dahi anomaliler vardır. Öncelikle, özellikle emtialar, dramatik bir trend olmasa da, bir trendi takip eder. Trendi doğru yakalayabilirseniz, bu trend üzerine bahse girersiniz ve kazanırsınız. Bu, verilerdeki anomalilerden kaynaklanır.”
Jim Simons
Şirket, 1993’te Medallion müşterilerinden yeni para kabul etmeyi bıraktı ve 2005’te dışarıdan gelen yatırımcıları fondan tamamen çıkararak yalnızca çalışanların yatırım yapmasına izin verdi. Fonun büyüklüğü yaklaşık 10 milyar dolar ile sınırlandırıldı.
Sınırı bilmek
2021 tarihli Berkshire Hathaway hissedarlar toplantısında Charlie Munger, Simons’ın başardığını şu cümlelerle özetliyor: “Kısa vadeli alımlarda muhteşem bir performans sergiledi. Küçük algoritmalar buldular ve çalışmaya devam ettiği sürece onu kullandılar. Aynı sistemi kullanarak uzun vadeli hisse senedi tahminleri yapmaya çalıştıklarında o kadar iyi değildi. Kısa vadeli şeylerde bunu çok fazla yapmaya çalışırlarsa kendi avantajlarını yok ettiler, dolayısıyla elde edecekleri miktarda bir sınır vardı.” Warren Buffett lâfa karışıyor, “Ama çok akıllılardı.”
Geliştirdikleri modelin sınırlarını Jim Simons ve ekibi de biliyordu. Ana modelin kapasitesi olduğunu söyleyen Jim Simons, bu modelde oldukça büyük bir miktarda parayı yönetebileceklerini, ancak daha da büyüğünü yönetemeyeceklerini söylüyor. Simons, temelde istatistik ve belki biraz da olasılık teorisinin olduğuna dikkat çekerek, tıpkı Munger’ın işaret ettiği gibi, “Sonunda piyasayı çok fazla zorluyor olacaksınız” diyor.
Bir kültür meselesi
Simons’ın başlattığı, veriyi temel alan, veri kitaplıklarını devasa veri kütüphaneleriyle değiştiren ve bugün ilham verdiği onlarca kantitatif ticaret şirketiyle tüm paranın üçte birinin yönetilmesine zemin hazırlayan yaklaşımının sırrı biraz da şirket kültüründe gizliydi.
Akademik geçmişi, Jim Simons’ı saf yetenek ve zekâlara ulaştırıyordu. Bir söyleşisinde yaklaşık 100 doktoralı istihdam ettiklerini söyleyen Simons erişebildiği bu benzersiz yetenek havuzu, fonun yüksek performansıyla birleşince çok az sayıda çalışan başka rakiplere yöneldi. Şirketin Long Island’ın çok dışında konumlanması, finans dünyasıyla sınırlı bağlantıları olması ve akademiden köklenmesi de şirket kültürünü güçlendirdikçe güçlendirdi. Sıra dışı matematikçileri bulabilen ve motive edebilen Simons’a ilişkin eski bir çalışma arkadaşı, “Bu onun dehası değil, dehayı yönetme yeteneği” ifadelerini kullanıyor.
Aldığını bilime geri vermek
Bir oğlunu bisiklet kazasında, bir oğlunu dalış kazasında kaybeden Jim Simons bu trajedilerin ardından şirketteki rollerini azaltmaya ve kendini hayır işlerini adamaya başladı. Yaşamı boyunca 6 milyar dolardan fazla bağışta bulunduğu bilinen Simons, Simons Vakfı’yla bilim alanındaki araştırmaların önde gelen özel fon sağlayıcılarından biri hâline geldi. New York City’deki bini aşkın matematik ve fen bilgisi öğretmenine burs sağladı.
Otizm tedavilerini keşfetme çabalarına katkıda bulundu ve Şili’de bir gökyüzü gözlemevi inşa etmek için 75 milyon dolar ayırdı. Simons, siyasetten de geri durmadı, Joe Biden ve Hillary Clinton’ın başkanlık kampanyalarını destekleyen Demokrat bağışçıların önde gelenlerinden biriydi.
“Rehberiniz güzellik olsun“
Wall Street’in kendine has isimlerinden ve eskilerinden olan Jim Simons, soyadını taşıyan vakfının çalışmalarında, kantitatif varlık ticaretiyle ilgilenen herkesin anılarında ve matematiksel modellerde yaşamaya devam edecek. 2019’da, MIT öğrencilerine söylediği şu sözler ise herkese yol gösterecek:
“Rehberiniz güzellik olsun. Bu, bir şirketin çalışma şekli, bir deneyin veya teoremin ortaya çıkma şekli olabilir. Ancak bir şey iyi çalıştığında bir güzellik duygusu vardır, neredeyse estetiktir.”
Jim Simons
Portfolyo.co Piyasa Özeti
Portfolyo Piyasa Özeti'ni hafta içi her gün
e-posta olarak almak için abone olun.
Son güncelleme: 16 Mayıs 2024 - 15:01
