Ana Sayfa
► Tesla için 2024 pek iyi gitmiyor. Şirketin başı; işten çıkarmalar, geri çağırmalar, teslimat düşüşleri ve dahasıyla dertte.
► Yılın başından bu yana piyasa değerinin %40’ını silen şirketin çeyrek sonuçlarını 23 Nisan’da açıklayacak.
► Elon Musk’ın robotaksi ve tam otonom sürüş iddiası şirketi bu kaostan kurtarabilecek mi?
Tesla, pazar günü Çin ve Almanya da dahil olmak üzere çeşitli büyük pazarlarda otomobil fiyatlarını düşürdü. Cuma günü ABD’de de 2 bin dolar indirime giden şirket, bu ay, 2024’ün ilk çeyreğinde küresel araç teslimatlarının yaklaşık dört yıldır ilk kez düştüğünü bildirmişti.
Yeni fiyat güncellemesiyle Model 3’ün Çin’deki başlangıç fiyatında 1.930 dolar, Almanya’da Model 3’ün arkadan çekişli versiyonunun fiyatında ise 2 bin Euro kadar indirime gidildi. Tesla sözcüsü, Avrupa, Orta Doğu ve Afrika pazarlarında da fiyat indirimleri olduğunu söyledi.
Elon Musk, Tesla fiyatlarının üretimle dengelenmek için sıkça değişmesi gerektiğini söylese de piyasaların bu indirimlere yanıtı gecikmedi. S&P 500’ün en büyük paydaşlarından Tesla, 22 Nisan piyasa açılışından önce %3 değer kaybetti.
Wall Street’in süper büyüme hisseleri arasında saydığı, piyasa değerine göre (hâlâ) en değerli otomobil üreticisi Tesla için 2024 pek de iyi geçmiyor. Peki, neler biliyoruz?
Tesla 2024’ün başından bu yana nasıl performans gösteriyor?
Şüphesiz, 2024 Tesla için hiç de iyi başlamadı. Yalnızca aralarında olduğu Muhteşem Yedili’nin değil, S&P 500’ün en kötü performans gösteren hissesine dönüşen Tesla, yılın başından bu yana %40’ın üzerinde değer kaybetti. Tüm bu kayıplar, Elon Musk’ın servetine de yansıdı ve Musk, dünyanın en zenginleri sıralamasında Meta’nın Kurucusu Mark Zuckerberg’ün gerisine düştü.
Tesla’nın, 23 Nisan salı günü, faaliyet kârında %40’lık bir gerilemenin yanı sıra dört yıl içindeki ilk düşüşünü bildirmesi bekleniyor.
Teslimatlar düşüyor
Tesla, nisan ayının başında 2024’ün ilk çeyreğinde 386.810 araç teslim ettiğini, toplam araç üretiminin de 433.371 olduğunu duyurdu. Araç üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre %1,7 gerilerken teslimatlardaki yıllık düşüş %8,5 oldu. Tesla’yı vuran önemli gelişmelerden biri buydu.
Mart ayında Tesla’nın Almanya’daki gigafactory’si, fabrikanın genişletilmesini istemeyen bir grup iklim aktivistinin hedefi oldu. Günde bin araç ürettiği bilinen fabrikanın yakınlarındaki bir elektrik kulesi aktivistler tarafından kullanılamaz hâle getirildi. Fabrikada üretime ara verildi. 5 Mart’taki saldırının ardından üretim yaklaşık on gün sonra normale döndü.
Tesla ve elektrikli otomobiller odaklı içerik üreten Electrek tarafından “bir hata” olarak tanımlanan Tesla’nın en yeni elektrikli aracı Cybertruck, geçtiğimiz kasım ayında banttan indi. Cybertruck tuhaf görünüşüyle dikkatleri şirketin üzerine yeniden çekse de, Cybertruck teslimatlarının da erteleneceği geçtiğimiz günlerin manşetlere yansıyan Tesla haberleri arasında yerini aldı.
Reuters’ın gördüğü mesajlara ve konuya yakın kaynaklara dayandırdığı 5 Nisan tarihli haberinde, Tesla’nın daha uygun maliyetli bir otomobil üretme projesini iptal ettiği öne sürüldü. Elon Musk haberi yalanlasa da bu iddialar da Tesla’nın eksi hanesine yazıldı.
Geri çağırmalar artıyor
Fabrikadan çıkıp sahiplerine teslim edilen tüm Cybertruck’lara, yani yaklaşık 4 bin araca bir gaz pedalı problemi yüzünden uygulanan geri çağırma, dünyanın en değerli otomobil üreticisinin son tökezlemelerine eklendi. Şirket, geçtiğimiz yıl da çok sayıda geri çağırmayla karşı karşıya kalmıştı. Şubatta, uyarı ışıkları panelindeki yazı tipi boyutunun çok küçük olması nedeniyle iki milyondan fazla araç geri çağrılmıştı. Aralık ayında şirket, otopilot yazılımını değiştirmek için iki milyondan fazla aracı yeniden geri çağırmıştı.
İşten çıkarmalar ve ayrılıklar
Ucuz para döneminin hızlı büyüyenlerinden Tesla olmanın yalnızca şirket için değil, çalışanlar için de maliyeti olduğu, Tesla’dan gelen son işten çıkarma haberiyle kanıtlandı. Elon Musk, yıllar içinde hızlı büyüdüklerini, ancak bazı rollerin ve iş fonksiyonlarının çoğaldığını, bir sonraki büyüme aşamasına hazırlanırken bir yeniden yapılandırmanın şart olduğunu açıklayan notuyla şirketin dünya çapında işgücünün %10’undan fazlasını işten çıkaracağını çalışanlarla paylaştı.
Yaklaşık 15 bin kişiye denk gelen bu toplu işten çıkarma haberini şirketin kıdemli yöneticileri arasında sayılan Drew Baglino ve Rohan Patel’in istifa haberleri izledi. Baglino Tesla’nın ilk yıllarından bu yana şirkette çalışıyordu. Patel ise eski ABD Başkanı Barack Obama’ya iklim ve enerji konularında danışmanlık yaptıktan sonra 2016’da Tesla’ya katılmıştı. Patel’in, şirketin Hindistan pazarına giriş planlarına liderlik ettiği iddia ediliyordu.
Elon Musk’ın büyük planı: Robotaksi
Wall Street analistlerinin Tesla’ya yönelik incelemelerinde rafa kalktığı düşünülen Model 2 ve otonom sürüş vurguları vardı. Bloomberg’e göre otonom bir taksi hizmeti oluşturma fikri en az sekiz yıldır Tesla’nın üzerinde düşündüğü bir fikir, ancak şirket ihtiyaç duyduğu altyapının çoğunu henüz oluşturmadı. Bloomberg’e göre, ani kararları, sıra dışı çıkışları ve kesin hedefleriyle tanınan Elon Musk ile çalışan bazı kişiler, CEO’nun robotaksiye odaklanmayı öngören yeni stratejiden pek memnun değil.
Tesla, adı biraz yanıltıcı olan ve aslında tam otonom sürüş deneyimi sağlamayan Full Self Driving (FSD) konusunda iddialı. Musk ve şirketin üst düzey mühendisleri, bu konuda özellikle iyimser. Hatta Musk, şirketin azalan kârının önemini pek de önemsiyor gibi görünmüyor. Ona göre tam otonom sürüşün başarıldığı anda olacaklarla karşılaştırıldığında, düşüş trendleri önemsiz kalıyor.
Ancak CEO’nun bu büyük planı, şirketin son beş yılda sunduğu tek modelin, tamamı geri çağırılan ve üretimiyle erişilmesi pek de kolay olmayan Cybertruck olarak kalmasına sebep oluyor. Bloomberg Intelligence Analisti Steve Man, “Yatırımcılar, özellikle de kurumsal olanlar sabrını kaybediyor. Tam Otonom Sürüş ve robotaksi hakkındaki ilk heyecan azaldı” ifadelerini kullanıyor.
Wall Street’in çoğunluğu Elon Musk’ı bugüne, aktüeliteye çağırmaya çalışsa da Goldman Sachs, Musk’ın büyük planı, tam otonomluk vaat eden Robotaksi projesini göz önünde tutarak, iyimser tarafta kalıyor. Goldman Sachs analistleri, Tesla’nın tam otonom sürüş teknolojisinde liderler arasında yer aldığına ve uzun vadede yazılım ve dijital hizmetlerin, Tesla’nın genel faaliyetlerinde önemli bir itici güç olabileceğine ihtimal veriyor.
Elon Musk’ın dillere destan 56 milyar dolarlık maaş paketi
Bir de şimdiye kadar konuşmayı atladığımız, Elon Musk’ın 56 milyar dolarlık maaş paketi bahsi var. Delaware’de bir yargıç, Tesla CEO’su Elon Musk’ın 56 milyar dolarlık maaş paketini yılın başında iptal etmişti. Yargıç Kathaleen McCormick, miktarın “uygunsuz bir şekilde belirlendiğini” kabul etmişti. Ancak Tesla yönetim kurulu, hissedarlardan, 56 milyar dolarlık paketi tekrar onaylamalarını isteyeceğini duyurdu. Şirket, mahkeme kararının şirket için temel bir sorun yarattığını söyledi.
Morgan Stanley, bu konuya dikkat çeken Wall Street devlerinden oldu. Musk’ın maaş paketi ve Tesla hisseleri üzerindeki kontrolüne dair belirsizliğin Tesla yatırımcıları arasında büyük endişe yarattığını yazdı.
Hindistan Tesla’ya yeni bir kapı açar mı?
Tesla CEO’su Elon Musk, Çin’de artan rekabeti başka pazar açılımlarıyla dengelemek için adımlar atıyor gibi göründü ve 21-22 Nisan tarihleri için Hindistan gezisi planladı. Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile de görüşeceği bilinen Musk, seyahatine bir gün kala, 20 Nisan’da Hindistan gezisini ertelediğini duyurdu.
Musk, Hindistan’a Modi’nin üçüncü dönemini kazanması beklenen seçimlerin üçüncü gününde ulaşacaktı. Hindistan hükümetinin yerel yatırım olması hâlinde ithal otomobillere yüksek tarifeleri düşüren bir politika açıklamasının ardından Musk’ın Hindistan’a 2 ila 3 milyar dolar arasında bir yatırım duyurması bekleniyordu. Hindistan hamlesi de en azından şimdilik ertelenmiş oldu.
Geniş perspektif: Elektrikli otomobil pazarında durum ne?
Küresel elektrikli araç görünümüne ilişkin genel bir bakışı 23 Nisan’da yayımlanacak Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerinden okumak çok daha iyi olabilir. Ancak yine de talebin düşük seyrettiğini hem analist beklentilerinden, hem de Tesla ve Çin’den yükselen zorlu rakibi BYD’nin teslimat sonuçlarından değerlendirebiliyoruz. Dünyanın en çok elektrikli araç satan markası ünvanını kısa süre koruyabilen BYD, son çeyrekte bir önceki yıla göre %43 teslimat düşüşü yaşadı.
Öte yandan Volkswagen, GM, Ford gibi üreticiler, yüksek fiyatları, şarj istasyonlarının azlığını bahane gösterip elektrikli dönüşümüne direnen tüketiciler sebebiyle projelerini erteledi veya yavaşlattı. Bu üreticilerin yılın başında Birleşik Otomotiv İşçileri (UAW) sendikası işçilerinin toplu grevleriyle yüzleşmesi de elektrikli planlarını ikinci plana attı.
Yine de BYD’ye burada ek bir parantez açmakta fayda var. IEA’ya göre Çin’de üretilen elektrikli araçlar küresel satışların %60’ını oluşturuyor. TrendForce’un Şubat 2024 raporu, Çin’deki üreticilerin küresel pazar payı sıralamasında ilk beşten üçünü aldığını gösteriyor, ki BYD burada başı çekiyor. Mart sonunda yayımlanan bir araştırma, özellikle Avrupa’yı gözüne kestiren BYD’nin de dahil olduğu Çin merkezli üreticilerin bu yıl Avrupa’daki elektrikli araç satışlarından dörtte bir pay alacağını gösteriyor.
Tesla 2024 ilk çeyrek bilançosundan beklentiler
Son yıllarda neler olup bittiğine uzaktan bakalım: 2023’ün son çeyreğinde Tesla’nın toplam geliri bir yıl öncesine kıyasla yalnızca %3 arttı, satışları ise yıllık %1 artış gösterdi. Faaliyet marjı 2022’nin dördüncü çeyreğindeki %16’dan neredeyse yarıya yarıya düştü ve %8,2 olarak açıklandı. Tesla’nın net kârı vergi avantajı sayesinde iki kattan fazla artsa da hisse başına kazancı yıllık bazda %39 düşüşle 0,71 dolara geriledi. Elon Musk da 2024’te hacim büyümesinin oldukça düşük olabileceğini söyledi. Peki, Wall Street’in Tesla’ya dair neler düşünüyor?
- Wedbush’tan Daniel Ives liderliğindeki analistler, Tesla’nın gelecekteki ürün lansmanları için bir yol haritası da dahil olmak üzere net bir strateji sergilemesi gerektiğini söylüyor. Wedbush’a göre son birkaç ay, Tesla yatırımcıları için adeta bir “korku gösterisi”. Şirketin Tesla hisselerine ilişkin hedef fiyat tahmini 300 dolar.
- Deutsche Bank, yatırımcılara Tesla için “AL” yerine “TUT” demeyi tercih edenlerden ve fiyat hedefini 189 dolardan 123 dolara geçtiğimiz haftalarda düşürdü. Deutsche Bank analistleri Tesla’nın bir süredir peşinde olduğu “tam otonom sürüş” başarısının şirketin geleceğini belirleyeceğini düşünüyor. Bu da önemli bir teknolojik, düzenleyici ve operasyonel bir zorluk. Bankaya göre elektrikli araç yatırımcıları “havlu atmaya” başlayarak tercihlerini yapay zeka hisselerinden yana kullanabilir.
- Nisan ayının başlarında Tesla fiyat hedefini 130 dolardan 115 dolara düşüren şirket JPMorgan, işten çıkarmaları referans göstererek, teslimatlardaki düşüşün arzdaki değil, talepteki bir probleme işaret ettiğini doğruladığını vurguluyor.
- Barclays analistleri de geçtiğimiz günlerde Tesla fiyat hedefini 225 dolardan 180 dolara çekmişti. Analist Dan Levy, Tesla’nın Wall Street’in tahminlerini kaçırmasını beklediğini ve sonuçların yatırımcıları hayal kırıklığına uğratacağını söyledi.
Portfolyo.co Piyasa Özeti
Portfolyo Piyasa Özeti'ni hafta içi her gün
e-posta olarak almak için abone olun.
Son güncelleme: 22 Nisan 2024 - 23:27
