Quid pro quo ekonomisi

Herkese günaydın. Bugün 17 Aralık Salı. ABD endekslerinde gözle görülür bir teknoloji ayrışması var. BIST 100 yine BofA satışlarından muzdarip. Kriptoda yeni rekorlar öne çıkıyor. Son başlıkta teknoloji liderlerinin Trump’la iyi geçinmek için sıraya girişine göz atıyoruz. Gündeme geçmeden önce bir dünya turu:

• Almanya, Fransa’yla aynı kaderi paylaştı; Olaf Scholz hükümeti güvenoyu sınavını geçemedi. Maliye Bakanı Christian Lindner’in görevden alınmasıyla başlayan hükümet krizi, erken seçim senaryosuyla sonuçlandı. BBC Türkçe’nin aktardığına göre son anketler, Hristiyen Demokratların (CDU/CSU) açık ara önde olduğunu ancak tek başına hükümet kuracak çoğunluğu sağlayamayacaklarını gösteriyor. Scholz tekrar yarışacak olsa da favori aday Freidrich Merz.
• Moskova’da patlama oldu. Rusya yetkilileri, Moskova’da bir elektrikli scooter’a gizlenmiş bombanın patlaması sonucu Nükleer, Biyolojik ve Kimyasal Koruma Birlikleri’nin başındaki Korgeneral Igor Kirillov’un ve yardımcısının öldüğünü açıkladı. Pazartesi günü Ukrayna’daki savcılar, Kirillov’u Ukrayna’da yasaklı kimyasal silahlar kullandığı iddiasıyla suçlamış, Moskova yönetimi ise iddiaları reddetmişti.
• Suriye: Wall Street Journal, ABD’deki üst düzey yetkililerin, Türkiye’nin Suriye sınırı boyunca SMO ile güçler oluşturduğunu ve Ankara’nın Suriye Kürtlerine büyük çaplı bir saldırı için hazırlandığına dair endişelerinin arttığını öne sürdü. Habere göre yetkililerden biri, Türkiye’nin sınır ötesi operasyonunun yakın olabileceğini söyledi. Bu arada Donald Trump da “çok akıllı bir adam” dediği Cumhurbaşkanı Erdoğan liderliğindeki Türkiye’nin “binlerce yıldır” istediği Suriye’yi “dostça olmayan bir şekilde ele geçirdiğini” söyledi.

Şimdi piyasaya geçebiliriz.

---

I. Teknoloji ayrışması

ABD endekslerinde teknoloji hisselerinin yükselişi durmak bilmiyor, ancak diğer endeksler, Dow ve S&P 500 yatay ya da aşağı yönlü seyrediyor. Dow, sekizinci seansta da üst üste düştü ve 2018’den bu yana en uzun düşüş serisini kaydetti. Dow’un sekiz seanslık kayıpları %2,9’u buldu. S&P 500 dünkü işlemlerde %0,4 yükseldi. Nasdaq’taki kazançlar ise %1,2 oldu.

• Broadcom coşkusu: Yapay zeka çiplerinden 60 ila 90 milyar dolar gelir beklentisiyle ilgiyi üzerine toplayan ve 1 trilyon dolar piyasa değerini aşan Broadcom, dün de yükselmeye devam etti. Cuma günü %24 değer kazanan Broadcom, pazartesi kapanışını da %11 yukarıda gerçekleştirdi. Micron Technology, bilanço öncesi %5,6 yükseldi. Bu sırada yapay zekanın kazananı Nvidia %1,68 değer kaybetti.
• Teknoloji ayrışıyor: Alphabet, Apple ve Tesla pazartesi günü tüm zamanların en yüksek seviyelerini kaydetti. S&P 500’ün teknoloji sektörü rekor seviyede kapandı. 2024’ün sonu yaklaşırken yatırımcılar, tüm büyük endeksleri yeni zirvelere taşıyan hisse senetlerinin yıl sonuna doğru toparlanma olasılığını değerlendirmeye çalışıyor.
• Geniş perspektif: Bloomberg, çarşamba günü gelecek Fed kararının yanı sıra Japonya ve Birleşik Krallık’tan gelecek politika duyurularının da takibe değer olduğuna dikkat çekiyor. BlackRock’tan Tony DeSpirito, Fed’den “şahin bir indirim” alınması durumunun dahi ABD ekonomisindeki dayanıklılığa işaret edeceğine, bunun da ABD hisselerindeki yükselişin genişlemeye devam edebileceği işareti olduğuna vurgu yapıyor.

---

II. BofA satışları

BIST 100 endeksi dün %1,26 kayıpla 9.998 puandan kapandı. Bu sabahki açılış %0,15’lik bir yükselişle geldi ve endeksi yeniden 10 bin puan üzerine çıkardı. İlk grafikler dalgalı seyre işaret ediyor. İlerleyen saatlerde gelen kayıplar endeksin 9.932 puana gerilemesine sebep oldu.

• Asgari ücret: Asgari ücret tespit komisyonunun ikinci toplantısında da rakam konuşulmadı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, dün TBMM Genel Kurulu’nda bakanlığın 2025 bütçesine ilişkin sunumu sırasında, “Vatandaşlarımız müsterih olsun. Birçok alanda enflasyonda hissedilebilir yavaşlama başladı. Asgari ücret de muhtemelen enflasyonun üzerinde seyredecek” dedi. “Enflasyon şu anda %47, yıl sonu muhtemelen %45 olacak. Asgari ücret de muhtemelen enflasyonun üzerinde seyredecek” ifadelerini kullandı. Kimi yorumlara göre Şimşek, “Bu yıl alacağınız zam, gelecek sene sonunda gerçekleşecek TÜİK enflasyonunun üzerinde olacak” demek istedi.
• Belediyelere bloke: İstanbul, Adana, Ankara, İzmir ve Mersin Büyükşehir Belediyeleriyle Şişli Belediyesi’nin hesaplarına bloke konduğu iddia edildi. İBB, belediye ya da iştirak şirketlerinin hesaplarına gelen bloke ya da haciz işlemi söz konusu olmadığını paylaştı. İBB Başkanı İmamoğlu, “SGK borçlarına haciz koyuyorlar. İstanbul’a da koydular diye haber yaptılar, henüz erişemedik” dedi.
• Grev ve direnişler: Sendikalı oldukları için işten atıldıkları gerekçesiyle 17 Temmuz’dan bu yana direnen Polonez işçileri Kartal’dan Ankara’ya yürümek istedi ancak polis engeliyle karşılaştı. Birleşik Metal-İş, Hitachi Dudullu’da 14 gündür, Schneider ve GridSolutions’ta beş gündür grevde. Grevler, Resmî Gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararıyla millî güvenliği bozucu nitelikte olduğu gerekçesiyle 60 gün ertelenmişti. Bianet’in derlediği habere göre Cumhurbaşkanı Erdoğan, göreve geldiğinden bu yana 21 kez grev erteledi.

---

III. Bitcoin’de 108 bin dolar, Ethereum’da 3 yılın zirvesi

Dün ABD piyasalarının açılmasıyla spot Bitcoin ETF ve spot Ethereum ETF coşkusu kripto varlıkların fiyatlarına da yansıdı. Bitcoin pazartesi günü yeni bir rekor kırarak 108 bin dolara ulaştı. Ethereum 4.081 dolara kadar yükselerek Aralık 2021’den bu yana en yüksek seviyesini kaydetti. Dünkü işlemlerde spot Bitcoin ETF’ler 4 milyar dolarlık hacim yakaladı. CoinShares verilerine göre spot BTC ve ETH ETF’leri başta olmak üzere dijital varlık yatırım ürünleri, 2024’ün başından bu yana 44,5 milyar dolarlık giriş gördü.

• Bitcoin / altın oranı: Bir Bitcoin’in ne kadar ons altın alabileceğini ölçen oran, 37,3’e çıkarak yeni bir tarihî zirve gördü. Başka bir deyişle 1 Bitcoin, 37 ons altın satın alabiliyor. Bu durumun Bitcoin’in bir varlık sınıfı olarak olgunlaşmaya devam ettiği değerlendiriliyor. Bitwise, Bitcoin’in 2029’a kadar 18 trilyon dolarlık altın piyasasının liderliğini alacağını ve birim başına 1 milyon dolardan el değiştireceğini öngörüyor.
• Gensler’ın son turları: ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), NFT oyun projesi CyberKongz’a Wells bildirimi gönderdi. Konu, yine bir dijital varlığın menkul kıymet olarak kaydedilmeden kullanılamayacağı itirazı.

---

IV. Teknoloji liderleri neden Trump’a yaklaşıyor?

Yani evet, sorunun yanıtı açık gibi. Daha çok “iş böyle yapılmak zorunda mı?” gibi sormaya çalışıyoruz. “İş yapmak için daima böyle mi hareket edilmeli?” gibi. “İş dünyası daima rüzgâra ayak uydurur, yolunu bulur mu?” gibi düşüncelerle çeviriyoruz aklımızda. Bunu soran, düşünen sadece biz değilmişiz.

• Geri gidelim: Önce Zuckerberg Donald Trump’la Mar-a-Lago’da yemek yedi, takip eden günlerde de göreve başlama fonuna 1 milyon dolarlık bağış haberi geldi. Zuckerberg seçimde aktif olarak kimseyi desteklemeyeceğini söylese de, zamanında Trump’ı platformundan uzaklaştıran lider Demokratlar konusundaki sitem ve serzenişlerini dile getirmekten de geri durmadı. Zuckerberg’ün bağışını Jeff Bezos’un ve Sam Altman’ın 1 milyon dolarlık bağışları izledi. Bu sembolik rakamların daha ötesine SoftBank geçti. Japonya merkezli SoftBank, ABD’ye 100 milyar dolarlık yatırım sözü verdi. Silikon Vadisi’nin öne çıkan isimleri Trump’ın zaferini kutlamaya seçim sonuçları netleştiğinde başlamıştı, bunlardan biri de Salesforce CEO’su Marc Benioff’tu. Visa, Goldman Sachs, Charles Schwab, Citadel gibi şirketlerin yöneticileri, Trump New York Borsası’nı ziyaret ettiğinde sahne arkasındaydı.
• Büyük geri dönüş: Neredeyse ABD’nin istenmeyeni ilan edilen, Kongre baskınına sebep olduğu gerekçesiyle suçlanan, aylar boyunca azli konuşulan, temelde hüküm giymiş bir suçlu olan Donald Trump’ın büyük bir geri dönüş yaptığını da akılda tutalım.
• Quid pro quo: The Guardian’dan Arwa Mahdawi, kasım ortasında yayımladığı bir yazıda, satırların sonunda şöyle diyor: “Artık resmen bir quid pro quo ekonomisindeyiz. Trump’ın eski eleştirmenlerinin hepsinin aniden kendilerini yeniden icat etmesi ve tech bro’ların Trump yönetimiyle çalışmaktan ne kadar ‘heyecanlı’ olduklarını söylemek için sıraya girmesi şaşırtıcı değil. Büyük bir altın kazanıyla ödüllendirildiğinizde, biraz yağcılıktan ne çıkar ki?” diyor.
• Ne istiyorlar? Yahoo Finance’ten Rick Newman bu sorunun yanıtını “etki, tabii ki” diye yanıtlıyor. Trump’ın 2016’da siyaset sahnesine birçok insanın hızla sönüp gideceğini düşündüğü asi bir adam olarak çıktığını belirten Newman, seçim Trump’ın yenilgisiyle sonuçlansaydı, ABD iş dünyası temsilcileri her zamanki gibi iş yapmaya geri dönerdi diyor. Ancak senaryo farklı. Trump’ın ajandasındaki pek çok başlık teknoloji titanlarını yakından ilgilendiriyor. Birleşme ve satın almalardan antitröst uygulamalarına kadar, teknoloji liderlerinin dışarıda kalmayı göze alamayacağı, işlerinin kaderini belirleyecek bir güç, Trump’ın elinde.
• Hedef olmaktan kaçınmak: Öngörülemezliğiyle nam salan yeni ABD Başkanı’nın suyuna erkenden gitmeye başlamalı ki olası bir hedef olmaktan sıyrılmalı. DOGE 2 trilyon dolar tasarruf için tüm sözleşmeleri gözden geçirecek belki de, belki de tarafını erken seçmeyi başaramayanlar ocak dışı bırakılacak. Yeni ihaleler, yeni iş birlikleri… Fırsat çok. Trump’ın çevresi teknoloji, yapay zeka, kripto dostu danışman ordusuyla çevrili. Pasta büyük. Ve siyasette dün, dün, bugün, bugün.

---

Gün boyunca önemli iş dünyası ve piyasa gelişmelerini portfolyo.co’da, 𝕏’te, Instagram’da ve LinkedIn’de izlemeye devam edeceğiz.

Son güncelleme: 17 Aralık 2024 - 11:49