Tesla 67 milyar dolar kaybetti

Herkese günaydın. Süper yoğun bir pazartesi özetiyle karşınızdayız. Bu hafta bilançolar açısından kalabalık. Avrupa Merkez Bankası faiz için toplanacak. Veri takvimi perşembe günü kalabalık. Türkiye’den ve Avrupa’dan faiz kararı, AB’den eylül enflasyonu, ABD’den perakende satışlar ve sanayi üretimi verileri gelecek. Son başlıkta ilk dört madde tartışması var, şimdiye dek ekonomi gündemi dışında pek yer vermediğimiz iç siyaset gündemi konu Anayasa olunca Piyasa Özeti’ne sızmış oldu. Önce dünyaya ve diğer gündemlere bir bakalım:

• İzlanda’da Kasım 2021’den bu yana iktidarda olan üç partili koalisyon hükümeti, bazı anlaşmazlıklar nedeniyle dağıldı. İzlanda Başbakanı Bjarni Benediktsson, kasımda seçime gidileceğini duyurdu.
• SpaceX’in “Super Heavy” isminin hakkını veren ağır roketi, dünyaya dönüşünde bir kule tarafından havada yakalandı. Defalarca kez iniş yapan Falcon 9’dan farklı olarak, ağırlık kaygılarıyla bu roketin iniş takımı yok. Bu da yeniden kullanıma hazır hâle getirilebilmesi için havada yakalanmasını gerektiriyordu ki, başarıldı. Soft landing’ler diyarı Amerika…
• İstanbul Planlama Ajansı Başkanı Dr. Buğra Gökce, TÜİK verilerinden hareketle her 5 kişiden birinin evinin ısınıma ihtiyacını karşılayamadığına, nüfusun %64,2’sinin yıpranmış veya eskimiş mobilyalarını değiştiremediğine dikkat çekti.
• 30 yıldır yayın yapan Açık Radyo’nun karasal yayın lisansı RTÜK tarafından resmen iptal edildi. Temmuz 2024’te “yürütmenin durdurulması” kararı verilmişti. 27 Eylül’de ise yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar verildi. “Yayın lisansının iptali” kararı da 11 Ekim 2024’te tebliğ edildi.

I. Banka heyecanı sürecek mi?

Geçtiğimiz cuma JPMorgan ve Wells Fargo’yla başlayan banka bilançoları açısından yoğun bir hafta bizi bekliyor. Cuma günü beklentilerin aksine net faiz gelirinde artış bildiren ve tüm yıl için görünümünü güncelleyen JPMorgan’ın ve net faiz gelirindeki kaybı yatırım bankacılığı kazançlarıyla dengeleyen Wells Fargo’nun enerjisiyle referans endeks S&P 500 yeni rekorunu kırdı. ABD’de KBW Banka Endeksi iki yılın zirvesine çıktı.

• Endeksler: S&P 500 5.815’ten tamamladığı haftada günlük %0,6’lık kazançla yılın 45. rekorunu kırmış oldu. Nasdaq %0,1 yükseldi. Dow Jones %1 kazandı.
• Bilanço takvimi: Salı günü Bank of America, Citigroup, Goldman Sachs, Johnson & Johnson ve UnitedHealth Group piyasa açışından önce bilanço açıklayacak. Perşembe günü Blackstone, Morgan Stanley, TSMC bilançoları piyasa açılışından önce, Netflix bilançosu ise kapanıştan sonra gelecek. Cuma ise P&G ve American Express bilançoları öne çıkıyor.
• Başka? Piyasalar, bilançoların dışında, ABD ekonomisinin sağlığına dair yeni göstergeler için perşembe gününe kadar bekleyecek. Perakende satış verileri beklentilerden de güçlü görünen bir ABD ekonomisine dair daha fazla içgörü sunacak. Haftalık işsizlik sigortası başvurularında kasırga etkileri izlenmeye devam edecek. Ek olarak Waller, Kashkari, Daly gibi bir dizi Fed yetkilisi muhtelif etkinliklerde konuşacak.
• Şirketler: Robotaksi etkinliği yatırımcının beklediğini veremeyen Tesla geçtiğimiz cuma piyasa değerinden 67 milyar dolar sildi. Bir süredir üretimlerini durma noktasına getiren grevle mücadele eden Boeing 17 bin kişiyi işten çıkaracağını duyurdu. CEO’sunun yıl sonunda görevden ayrılacağını ve üst yönetimin değişeceğini duyuran Stellantis bu yılki kayıplarına %2,22 daha ekledi.
• Avrupa parantezi: Avrupa Merkez Bankası (ECB) perşembe günü faiz kararı için toplanacak, ayrıca perşembe günü Euro bölgesinden eylül enflasyonu verisi gelecek. Lagarde liderliğindeki bankanın 17 Ekim’deki faiz toplantısında 25 baz puanlık bir indirimle faizi %3,25’e düşürmesi muhtemel görülüyor. Bu, hazirandan bu yana üçüncü faiz indirimi olacak. Zira eylül ön sonuçları %1,8’lik bir enflasyona işaret etti ve %2’lik hedefin de aşıldığını gösterdi. Lagarde, 30 Eylül’de AB Parlamentosu’nda yaptığı bir açıklamada, son gelişmelerin enflasyonun zamanında hedef seviyeye döneceğine olan güvenlerini güçlendirdiğini söylemişti.

II. Savunma sanayii fonu

Hafta sonu Türkiye’de ekonomi ve finansla ilgili gündemlerin başında geçtiğimiz hafta TBMM’ye sunulan savunma sanayiine ilişkin düzenleme teklifi geldi. Zira teklifteki bir madde tüm kamuoyunun dikkatini çekti. Limiti 100 bin liranın üzerinde olan kredi kartlarından yıllık 750 lira ücret alınmasını öngören madde trend oldu. Birçok kişi limitlerini güncelledi, hatta bankalar müşterilerine düzenlemenin teklif aşamasında olduğunu hatırlattı. Söz konusu teklifin bu hafta önce Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmesi bekleniyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz “bir kuruş bile bütçeye gitmeyecek” dedi.

• Endeks: BIST 100 geçtiğimiz haftayı %0,98 kayıpla 8.876 puandan tamamladı. Son olarak dirençleri aşma denemelerinin başarısız kaldığını ve BofA’nın piyasayı istediği tarafa çekebildiğini konuşuyorduk. Ayrıntılarına son başlıkta değineceğimiz Anayasa tartışmalarının ve iç siyasette değişen dengelerin piyasaya siyasi risk olarak yansıyıp yansımayacağı ilk işlemlerde görülecek.
• TCMB bu hafta 17 Ekim Perşembe günü faiz kararı için toplanacak. Son enflasyon verisi ve Fatih Karahan’ın Meclis’teki sunumuyla kasım beklentileri de Ocak 2025’e ertelendiğine göre indirim beklenmiyor, ancak karar metnindeki farklılıklar takip edilebilir.
• Diğer önemli başlıklar: Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi, Ağustos 2024’e ilişkin bazı veriler yayımladı. Ticari kredilerin %37 artışla 12 trilyon TL’yi aştığı ilgili dönemde imalat sektörünün ticari krediler içinde %31’le en yüksek paya sahip olduğu görüldü. İmalat sektöründeki kredi riski de bu süreçte %67 arttı.

III. Bitcoin’de Çin mesaisi

Geçtiğimiz cuma ABD’de Dow Jones’u ve S&P 500’ü yukarı süren pozitif hava Bitcoin’in de 63 bin dolar seviyelerini geri kazanmasını sağladı. %5,5 performans gösteren Bitcoin beklentilerin üstünde gelen enflasyon raporu sonrası temas ettiği 59 bin dolar seviyelerinden 63 bin dolara yükseldi.

• Çin parantezi: Cumartesi günü Çin’de yeni bir teşvik paketi açıklamasına dair umutlarla ülkenin maliye bakanlığının toplantısı bekleniyordu. Toplantı bekleneni vermedi. Maliye Bakanı Lan Fo’an, emlak sektörüne daha fazla destek sözü verdi, daha fazla devlet borçlanması müjdeledi ancak tüketimi, tüketicinin harcamalarını artırmak için bir adım atmadı ve devlet borçlanmalarına dair ayrıntı açıklamadı. Pekin merkezli yatırım bankası Chanson & Co.’dan Shen Meng, “Yatırımcıların genel duygusu olumsuz” dedi.
• Birçok piyasa bu duyuru sırasında kapalı olduğundan ilk tepkiler kripto piyasalarına yansıdı. Bitcoin 63 bin dolar seviyesinde tutunmak için bir adım daha atsa da çok sürmedi, 62.400 seviyelerine geri çekildi. Sabah saatlerinde Asya piyasalarının etkisiyle Bitcoin 63.780 dolar seviyelerinde işlem görüyordu.
• Odakta seçimler var: Coinbase analistleri David Duong ve David Han, cuma günü yayımladıkları raporda kripto fiyatlarını etkileyen makro faktörlerin para politikasından ABD seçim sonuçlarına kaydığını söyledi.
• İkincil düzenlemeler için tarih Ocak 2025: Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) Genel Sekreter Yardımcısı Elif Gönençer, AA muhabirine konuştu ve kripto varlıklara ilişkin yasa kapsamında çıkarılacak ikincil düzenlemeleri için Ocak 2025’e işaret etti.

IV. İlk 4 madde tartışması: Numan Kurtulmuş ne dedi?

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, 10 Ekim’de “yeni anayasa için güçlü destek” istediği bir konuşmasında Anayasa’nın üçüncü maddesindeki “Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü” ifadesinin değişmesi gerektiğini, “Devletin ülkesi, devletin milleti olmaz. Bu metin, milletin devleti ve ülkesiyle bölünmez bütünlüğü şeklinde ifade edilmelidir” ifadeleriyle gerekçelendirdi. Kurtulmuş, Anayasa’daki “seçkinci, devletçi anlayışın” yeni anayasada “milletin gücü üzerine yükselen bir devlet anlayışıyla yeniden ele alınması” gerektiğini söyledi.

• Tepkiler: CHP Genel Başkanı Özgür Özel “İlk 4 maddeye el uzatının elini kıracağız” dedi. İYİ Parti Genel Başkanı Müsavat Dervişoğlu “Bu oyuna düşmeyeceğiz! ‘Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür’. Nokta!” ifadeleriyle tepki gösterdi. İstanbul Barosu “Anayasa’nın ilk 3 maddesi Cumhuriyet’in temelidir, harcıdır” dedi. Eski kültür ve milli eğitim bakanı Hüseyin Çelik, şu paylaşımı yaptı:

• “Algı” kartı: İsviçre’de düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı Parlamento Birliği ve Asya Parlamenter Asamblesi istişare toplantılarından sonra yaptığı açıklamada, “İlk dört maddeyle ilgili bir tartışma söz konusu değildir. Bu konuda da çok titiz olmamız gereken bir süreçteyiz. Altını çizerek en az 7-8 kere söylediğimi ben hatırlıyorum. İlk dört madde hakkında tartışma yapılması, başlatılması, aslında sürece zarar veren ve vakit kaybettiren bir gelişme olur. Gazi Üniversitesi’ndeki konuşmamda sanki üçüncü maddeyle ilgili bir mesele gündeme geliyormuş gibi bir yanlış algının oluşturulmaya çalışılması ise en hafif ifadesiyle bir algı meselesidir, algı yönetimidir” dedi.

Özette sözünü ettiğimiz bilançoları ve diğer gelişmeler izlemeye; portfolyo.co’da, 𝕏’te, Instagram’da ve LinkedIn’de aktarmaya hafta boyu devam edeceğiz. Görüşmek üzere!

Son güncelleme: 14 Ekim 2024 - 9:16