Stopaj düzenlemesi ne anlama geliyor?

Herkese merhaba. Bugün kasım ayının ilk günü. Ayın 1’i haftanın sonuna veya salı gününe denk gelince kafası karışanlardansınız, sizi anlıyoruz.

• ABD endeksleri ekim ayını kayıplarla tamamladı.
• BIST 100’de beklentilere paralel şekilde düşen bankacılık kârları dikkat çekiyor. Ayrıca dün gece Resmî Gazetede yayımlanan kararla artırılan stopaj rakamlarına değiniyoruz.
• ABD’de karmaşık bilançolar tüm zamanların en yüksek seviyesine yaklaşan Bitcoin’i de 69 bin dolar seviyelerine çekti.
• Son başlıkta ABD endekslerindeki “ticker kıtlığı”na odaklanıyoruz.

I. Ekim ayına kayıplı bir veda

Microsoft ve Meta’nın hayal kırıklığı yaratan görünümleri, piyasa değeri yüksek şirketlerin yıllık %45’lik performansının “fazla” olabileceği endişelerini körükleyince ABD endeksleri ekim ayına kayıplarla veda etti. S&P 500 &1,5 kayıpla 2021’den bu yana en uzun sürmeye yaklaşan aylık kazanç serisini noktalayıp eylül başından bu yana en sert düşüşünü kaydederken Nasdaq %2,4 geriledi. Dow Jones ise %0,6 düştü.

• Problem nerede? Aslında Microsoft da, Meta da analist beklentilerini büyük ölçüde aşmayı başardı. Ancak Muhteşem Yedili’nin iki kıdemli isminin problemi daha çok ilerleyen dönemlere ilişkin görünümlerdeki zayıflıkla ilgiliydi. Büyük teknoloji şirketleri bugüne kadar yapay zeka 150 milyar dolarlık sermaye harcaması yaptı ve yatırımcılar her bilançoda bu yatırımların karşılığının tam alınıp alınmadığını kontrol ediyor. En ufak bir şüphe, satışlar selini beraberinde getiriyor. Tabii ABD seçimlerine günler kaldığını, Fed’in favori enflasyon göstergesinin nisandan bu yana en yüksek aylık artışı kaydettiğini, Fed’in faiz kararına yaklaşıldığını da düşündüğümüzde, piyasalar rehavete ara verip silkeleniyor.
• Ne diyorlar? Interactive Brokers’tan Steve Sosnick, “Piyasanın zihniyeti, yapay zekayla ilgili her şeyin coşku nedeni olduğu bir zihniyetten, yatırımcıların büyük harcamalarından getiri aradığı bir zihniyete doğru değişiyor gibi görünüyor” diyor. Bize göre yaklaşım değişikliği bu kadar sert ve keskin değil, zira teknoloji devlerinin hepsi 2025’te yapay zeka yatırımlarının, sermaye harcamalarının artmaya devam edeceğini söylüyor.
• Şirketler: Son iki yılın en kötü gününü yaşayan Microsoft %6’dan fazla düşerken, Oracle %3,85, Meta %4, Nvidia %4,72, Broadcom %3,89, AMD %3 değer kaybetti. En azından biz özetin bu bölümünü gece saatlerinde yazarken böyleydi. T a t s ı z.

• Kapanıştan sonra; Apple, Amazon ve Intel’den gelen bilançolar takip edildi. Intel gelir rakamında analist beklentilerini aştı, veri merkezi ve yapay zeka segmentinde %9’luk gelir artışı bildirdi ve gelecek çeyrek için güçlü görünüm paylaştı. %14’ten fazla değer kazandı. Apple’ın güçlü iPhone satışları umut verse de Çin pazarı beklentilerin biraz altında kaldı, Apple kapanış sonrası kayıplarını sürdürdü. Amazon’un AWS segmenti %19 gelir büyümesi gördü. Şükran Günü’nden sonraki hafta düzenleyeceği AWS re:Invent için heyecan yaratan şirket %4,5 kazandı.

II. Stopaj düzenlemesi ne anlama geliyor?

Dün gece Resmî Gazetede yayımlanan kararla kısa vadeli faiz ürünlerinden alınan stopaj bedeline %2,5 eklendi. 6 ay vadeli mevduatta %7,5 stopaj %10, 1 yıla kadar vadeli olanlarda %5 stopaj %7,5 oldu. Gelişme, ekim itibarıyla 1 trilyon TL büyüklüğü aştığı ve yılın başından bu yana 900 milyar TL giriş olduğu bilinen para piyasası fonlarını da etkiliyor.

• Ne anlama geliyor? Ekonomi Twitter’ına göre bu faiz indirmeden faiz indirmek. Tunç Şatıroğlu “net faizin indirilmesi gerçek enflasyonun altında olan faizin daha da düşmesi, yani TL’de kalanın parasını enflasyona karşı koruyamaması anlamına geliyor” diyor. Ömer Rıfat Gencal “faizi düşürmeden faizi düşürmek…” yorumunu paylaşıyor. Baki Atılal da gelişmeyi “örtülü faiz indirimi” olarak tanımlıyor. Ancak görüşler karışık. Örneğin Cem Başlevent böyle yorumlamanın doğru olmadığını, faizin hâlâ aynı olduğunu, Hazine’ye giden miktarın çoğaldığını söylüyor. Ali Çufadar tasarruf sahibi için “fiili faiz indirimi”, kredi kullanan için “değişen bir şey yok” diyor. İris Cibre de “Vergi gelirini artırmak üzere alınmış bu karar, getirilerde örtülü faiz indirimi anlamı taşırken, kredilerde bir etkisi olmayacak” değerlendirmesini paylaşıyor.

• Borsa İstanbul perşembe gününü %1,58 kayıpla 8.864 puandan tamamladı. Geçtiğimiz günlerde gelen ve net kârda yıllık bazda %55,8 gerilemeye işaret eden Akbank bilançosundan sonra Yapı Kredi de 9 aylık dönemde bir önceki yılın aynı dönemine göre %54 azaldı. Yalnızca, JPMorgan’ın da daha önce işaret ettiği gibi Garanti BBVA pozitif ayrıştı ve dokuz ayda kârı yıllık bazda %16 arttı. HSBC, geçtiğimiz haftalarda yayımladığı analizde Türkiye’deki bankaların 2024 üçüncü çeyrek kârlarında yıllık %43 düşüş beklentisi açıklamıştı.

• Ücretler konusu: Yıl sonuna yaklaştıkça asgari ücret zammı daha fazla gündem oluyor. %25’lik bir artış ihtimali şu an üzerinde en çok durulan ihtimaller arasında. Öte yandan eski TCMB başekonomisti Hakan Kara, dolar cinsinden asgari ücretin ABD enflasyonuna göre düzeltildiğinde son iki yıldaki artışa rağmen 10 yıl önceki seviyelerin altında göründüğüne dikkat çekiyor. Türk-İş’in Ekim 2024 verileri, açlık sınırının 19.830 TL’den 20.431 TL’ye, yoksulluk sınırının 64.595 TL’den 66.553 TL’ye çıktığını gösteriyor.
• Midas, Borsa İstanbul’da T+2 takas süresi beklemek istemeyen yatırımcılar için takas günü sayısına göre komisyon alınan “Anında Nakit” özelliğini duyurdu. Ayrıntılarını şurada paylaşıyoruz.

III. Kripto da eridi

ABD endekslerinin kan revan bir seansı geride bıraktığı günün ardından Bitcoin’de erime görmesek şaşırırdık. Gece saatlerinde Ethereum %5,8 kaybetmiş, Bitcoin 70 bin dolar sınırlarına gelmişti. Sabah saatlerinde Bitcoin 69.200 dolar seviyelerindeydi. Teknolojiyle ilgili büyük erime MicroStrategy, Coinbase, Robinhood gibi hisselerin yanı sıra MARA ve RIOT gibi büyük Bitcoin madencilerine de yansıdı. Madenciler %5 ila %10 kaybederken HOOD %13, COIN %7 düştü.

• Standard Chartered yine iyimser: StanChart’ın dijital varlıklar araştırma başkanı Geoffrey Kendrick, teknoloji hisselerindeki erimeyi hesaba katmış mıydı bilemeyiz ama, seçim öncesi pozisyonlarda dağılma riskine işaret ettiğini, ancak gerilemenin geçici olduğuna ve sonuç ne olursa olsun kripto piyasalarının yükseleceğine dair umut verdiğini biliyoruz.
• Tether: Stabilcoin ihraççısı, piyasa değeri 120 milyar dolar seviyelerinde dolanan USDT’nin geliştiricisi Tether üçüncü çeyrekte 2,5 milyar dolar kâr açıkladı ve yılın başından bu yana kârını 7,7 milyar dolara taşıdı. Tether CEO’su Paolo Ardoino kârın 1,3 milyar doları ABD Hazinelerinden, 1,1 milyar doları rezervlerdeki altından geldiğini söyledi. Tether’ın bu kadar sivrilmesi, özellikle ABD hükümetinin soruşturma iddialarının ortasında, kripto piyasaları için siyah kuğu riski olmayı sürdürüyor.

IV. ABD borsalarında ticker kıtlığı

10 trilyon dolarlık bir ETF piyasasında akılda kalıcı, dikkat çeken bir ticker seçebilmek oldukça kritik görülüyor. Bloomberg’ün haberine göre, gerçek sözcüklerden oluşan ticker’ların daha düşük spreadlerden ve daha fazla likiditeden yararlanma eğilimi gösterdiğine dair araştırmalar bile varken, akılda kalıcı ve anlamlı bir ticker bulmak önem kazanıyor.

• Ticker ne? Ticker, varlıkların endekslerde işlem gördüğü kodları adlandırıyor. Örneğin Apple’ın ticker’ı AAPL, gibi. ABD borsaları şu an için 4 karakterli ticker’lara izin veriyor ve bu da teorik olarak herhangi bir ETF için 456.976 alternatif yaratıyor. Ancak tek hisseli ETF’lerde akılda kalıcı bir ticker bulmak giderek zorlaşıyor.
• MSTR örneği: Bloomberg, bu kıtlığı MicroStrategy hissesi üzerinden anlatıyor. Şimdiye kadar sadece MicroStrategy’yi izleyen 5 borsa yatırım fonu piyasaya sürüldü. MicroStrategy’nin kendi kısaltması MSTR. MS kendi başına Morgan Stanley’e ait. MicroStrategy’yi izleyen bir fon piyasaya sunmak isteyenler için MST ve bir harf kontenjanı oluyor. Bu da olasılıkları en iyi ihtimalle 52 ile sınırlıyor.
• Ne diyorlar? Tidal Financial Group’tan Gavin Filmore, fon ihraççılarını kastederek “Onlar için rekabet hiç bu kadar şiddetli olmamıştı” diyor. Filmore’a göre adeta özellikle yoğun ilgi olan hisse ve sektörlerde stokçuluk ve köşe kapmaca oynanıyor. Piyasa katılımcıları belirli sektörler veya temalarda ETF sayısı arttıkça ticker stokluyor. Örneğin Bitcoin odaklı herhangi bir fon için içinde BTC veya BIT bulunan ticker’ları elde etmek oldukça zor. Hatta Tuttle Capital’ın içlerinde DUMB ve DUMP gibi ticker’ların da olduğu 20 ticker’ı elinde tuttuğu tahmin ediliyor.
• Nasdaq ne diyor? Nasdaq’ın gelir sorumlusu ve küresel listeleme başkanı Jeff Thomas, ticker kıtlığı konusunda herhangi bir endişe olduğunu düşünmeyenlerden. Nasdaq’ın yakın vadede karakter sayısını artırma gibi bir niyeti yok. Ancak şirketlerin ara sıra “nasıl daha yaratıcı olabileceklerini” sorduklarını da söylemeden geçmiyor.

---

Gün boyunca önemli iş dünyası ve piyasa gelişmeleriyle portfolyo.co’da, 𝕏’te, Instagram’da ve LinkedIn’de olacağız.

Son güncelleme: 1 Kasım 2024 - 11:53