Ana Sayfa
► Türkiye ekonomisi 2024’ün ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %5,7 büyüdü.
► Buna rağmen hane halkı tüketim harcamaları %7,3 yükseldi. Bu da ekonomistlerce “enflasyonla büyüme” şeklinde değerlendirildi.
► Şimşek ve Yılmaz, kararlılık mesajları paylaştı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Türkiye ekonomisinin Ocak – Mart 2024’te gösterdiği performansı ortaya koyan gayri safi yurt içi hasıla verisini yayımladı. TÜİK’in verisine göre Türkiye ekonomisi, 2024’ün ilk üç ayında %5,7 büyüdü. Yılık ilk çeyreğinde, faaliyetlerin toplam katma değer artışı şöyle sıralandı:
- İnşaat sektörü: %11,1
- Bilgi ve iletişim faaliyetleri: %5,5
- Mesleki, idari ve hizmet faaliyetleri: %5
- Sanayi: %4,9
- Tarım: %4,6
- Hizmetler: %4,3
- Kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri: %3,3
- Diğer hizmet faaliyetleri: %2,8
- Gayrimenkul faaliyetleri %2,5
- Finans ve sigorta faaliyetleri: %2
Türkiye ekonomisi üst üste 15. çeyreğinde de büyüdü
TÜİK’in verilerine göre hane halklarının tüketim harcamaları %7,3 yükseldi. Başka bir deyişle güçlü kalan tüketici talebi, büyümeyi de destekledi. Türkiye ekonomisi, üst üste 15. çeyreğinde de büyüme kaydetti.
Türkiye’nin enflasyonu düşürme pahasına büyümeden vazgeçip vazgeçmeyeceği son dönemin önemli tartışma konularından. Bu dönemde, Hindistan doğumlu iktisatçı Jagdish Bhagwati’nin büyümenin refah düşüşüne yol açabileceğini ortaya koyan yoksullaştıran büyüme tezi daha sık konuşulmaya başlandı. Bir yandan da toplam işgücü ödemelerinin milli gelirdeki payının, sermaye payının milli gelirdeki payı arasındaki uçurumun grafikte timsaha benzeyen bir biçimde açılmasını tarifleyen “timsah kapitalizmi” benzetmeleri de yapıldı. Bu konuya ilişkin Erinç Yeldan, mart ortasında yeni grafiği paylaşarak “Timsah ağzını kapatmış, yediklerini sindirmekle meşgul gibi görünüyor: Asgari ücretliler ve ucuz işgücü deposuna dönüştürülen Türkiye” yorumunu paylaşmıştı.
İlk yorumlar
Ekonomi çevreleri, Türkiye’nin ilk çeyrek büyüme verisine ilişkin görüşlerini X’te (önceden Twitter) paylaştı.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, X paylaşımında kararlılık vurgusu yaparak, Türkiye ekonomisinin “daha dengeli ve sürdürülebilir büyümeye doğru yol aldığını” söyledi. Net dış talebin büyüme katkısının 5 çeyreğin ardından 1,6 puanla pozitif gerçekleştiğini, mevsimsel düzeltilmiş işsizlik oranının son 44 çeyreğin en düşük seviyesine gerilediğini belirten Şimşek, şu ifadeleri kullandı:
Programımız sayesinde dengelenen büyüme kompozisyonu, düşen cari açık, artan güven, iyileşen beklentiler ve hızlanan dış kaynak girişi dezenflasyona önemli ölçüde katkı sağlayacak.
Mehmet Şimşek, Hazine ve Maliye Bakanı
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “İstikrar içinde, dengeli ve kapsayıcı büyüme ile kalıcı refah artışı için Orta Vadeli Programımızı kararlılıkla uygulamaya devam edeceğiz” vurgusunu paylaştı.
Eski TCMB Başekonomisti Hakan Kara, açıklanan verilerin iki seçim arasında gerçek bir enflasyonla mücadele programı uygulanmadığını açıkça ortaya koyduğunu söyledi ve ekonomi yönetimine “daha somur bir program ortaya koyma” çağrısında bulundu.
Ekonomist Ebru Usta, “Sıkılaşmaya çalışılan dönemde ekonomi %5,7 büyüyor. Neyse, ekonomide soğuma umudu 2. çeyreğe artık…” yorumunu paylaştı.
Piyasa uzmanı İris Cibre, “Sıkılaşma döneminde %5,7’nin anlamı aslında sıkılaşamama…” değerlendirmesinde bulundu. Vergi gelirlerindeki artışa dikkat çeken ve dolaylı vergilerin toplamın içinde %70 olduğuna işaret eden Cibre, bunun anlamının “enflasyonla büyüme” olduğunu söyledi.
Bloomberg’ün haberinde, iç talebi dizginlemeyi amaçlayan agresif faiz artışlarına rağmen Türkiye ekonomisinin hızlı büyüdüğü belirtildi. Haberde, Goldman Sachs analistlerinin ikinci yarıda yavaşlamanın etkili olacağına ve tüm yıl büyümesinin %2,8’e çıkacağını öngördüğüne yer verildi.
Türkiye enflasyonu düşürmek pahasına büyümeden feragat edecek mi?
Bloomberg, daha önceki bir haberinde, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in söylemlerine atıfla, enflasyonu düşürmek için büyümeden kısa dönemde feragat edilebileceğinin sinyalini verdiği değerlendirmesinde bulunmuştu.
Mehmet Şimşek, Katar Ekonomik Forumu’ndaki bu konuşmasında uzun vadede büyüme ve dezenflasyonun herhangi birinden feragat edilmeyeceğini, düşük enflasyonun sürdürülebilir büyüme için kesinlikle gerekli olduğunu söylemişti. Ancak kısa vadede bazı tavizlerin “yaşamaya değer” olabileceğini ifade etmiş ve “büyümenin kompozisyonunu değiştiriyoruz” diyerek iç talepte ılımlılığa tolerans sinyali vermişti.
Portfolyo.co Piyasa Özeti
Portfolyo Piyasa Özeti'ni hafta içi her gün
e-posta olarak almak için abone olun.
Son güncelleme: 31 Mayıs 2024 - 13:06
